04a-Księga Wyjścia

KSIĘGA WYJŚCIA tłum. Ks. KRZYSZTOF BARDSKI
WSTĘP
Myśl przewodnia Księgi Wyjścia zawiera się w podwójnym przesłaniu: po pierwsze, Izrael, stanowiący dotychczas niewielkie plemię wywodzące swe początki od Abrahama, staje się ludem Bożym; po drugie zaś, PAN, Bóg Abrahama, jawi się jako Bóg historii, potężny, działający cuda.
W hebrajskim kanonie ksiąg świętych Księga Wyjścia nosi nazwę Szemot (Imiona) od pierwszych słów welleh szemot (Oto imiona). Tytuł używany przez nas pochodzi z greckiego Exodos, przełożonego w Vulgacie jako Exodus, to znaczy Wyjście, bowiem głównym wydarzeniem pierwszej części Księgi jest wyjście Izraelitów z niewoli egipskiej.
Księga Wyjścia zasadniczo składa się z tekstów, które można zaliczyć do trzech gatunków literackich. Najbardziej barwną jej część stanowi narracja, w której na tle epickim, przedstawiającym koleje losów Izraelitów, wyróżniają się epizody z życia Mojżesza. Drugą grupę tekstów stanowią zbiory przepisów prawnych i kultowych, wśród których szczególną rolę pełni Dekalog (Wj 20), trzecią zaś, szczegółowe opisy Przybytku, Namiotu Spotkania oraz sprzętów liturgicznych. Ponadto Wj 15 stanowi jedyny tekst o charakterze poetyckim.
Rozdziały 1-15 dotyczą problemu niewoli i wyzwolenia, którego sprawcą jest PAN działający za pośrednictwem Mojżesza, natomiast rozdziały 16-40 kierują uwagę na kwestię przymierza pomiędzy Bogiem a jego ludem.
Spośród wydarzeń opisanych w Księdze Wyjścia, niektóre zyskały charakter symboli, które nabiorą nowych znaczeń w dalszych dziejach historii zbawienia.
Wyjście z Egiptu i cudowne przejście przez Morze Czerwone (Wj 14) w tradycji Izraela jest zapowiedzią wszelkiego wyzwolenia z ucisku (zwłaszcza w kontekście niewoli babilońskiej). W chrześcijaństwie zaś stanie się ono typem chrztu.
Pascha (Wj 11-13) będzie stanowić w tradycji żydowskiej po dziś dzień najważniejsze z wydarzeń religijnych roku. Ono też zostanie wykorzystane przez Chrystusa dla ustanowienia Eucharystii a symbolika baranka paschalnego stanie się jednym z głównych motywów w teologicznej interpretacji odkupieńczej śmierci Zbawiciela na krzyżu.
Pobyt Izraela na pustyni będzie interpretowany przez późniejszych proroków jako czas młodości Izraela (Ozeasz), jego narzeczeństwa z Bogiem (Jeremiasz) i w ogóle jako czas szczególnej opieki i umiłowania przez PANA (Ezechiel). W duchowości zaś chrześcijańskiej (zwłaszcza monastycyzm wczesnochrześcijański) pustynia stanie się symbolem miejsca, gdzie człowiek z jednej strony doświadcza szczególnego zagrożenia, z drugiej zaś staje wobec konieczności całkowitego zawierzenia Bogu.
Spośród innych motywów, które w świetle Nowego Testamentu zyskują pełniejszy sens zbawczy, możemy wymienić typologię Mojżesz-Chrystus (Podczas gdy Prawo zostało nadane przez Mojżesza, łaska i prawda przyszły przez Jezusa Chrystusa. J 1, 17), eucharystyczne znaczenie manny (Zaprawdę powiadam wam: nie Mojżesz dał wam chleb z nieba, ale dopiero Ojciec mój da wam prawdziwy chleb z nieba. J 6, 32; por. Wj 16) oraz chrystologiczną interpretację wyprowadzenia wody ze skały (Pili z towarzyszącej im duchowej skały, a tą skałą był Chrystus. 1 Kor 10, 3; por. Wj 17).

KSIĘGA WYJŚCIA tłum. Ks. Krzysztof Bardski
LOSY IZRAELITÓW W EGIPCIE
Synowie Izraela przybywają do Egiptu
1 1 Oto imiona Izraelitów, którzy przybyli do Egiptu z Jakubem. Przywędrowali ze swymi rodzinami 2 Ruben, Szymon, Lewi i Juda; 3 Issachar, Zabulon i Beniamin; 4 Dan, Neftali, Gad i Aser. 5 Wszyscy oni byli potomkami Jakuba, w sumie siedemdziesięciu, a Józef przebywał już w Egipcie.
6 Józef zmarł, podobnie jego bracia; przeminęło całe tamto pokolenie. 7 Izraelici zaś rozmnażali się, stawali się liczniejsi, przybywało ich coraz więcej, z dnia na dzień wzrastała ich potęga, aż zaludnili całą ową krainę.
Odmiana losu Izraelitów
8 Tymczasem nastał w Egipcie nowy król, który nie wiedział, kim był Józef. 9 Rzekł on do swego ludu:
- “Uważajcie, lud Izraelitów stał się liczniejszy i potężniejszy od nas. 10 Rozważmy, w jaki sposób ograniczyć jego przyrost. W przypadku bowiem wojny mogliby przyłączyć się do naszych wrogów, walczyć przeciwko nam, a nawet opuścić kraj”.
11 Ustanowiono więc nad nimi nadzorców robót, by ich gnębili przymusową pracą. W ten sposób wzniesiono dla faraona spichlerze, miasta Pitom i Ramzes. 12 Im bardziej ich uciskano, tym stawali się liczniejsi, co wzbudzało jeszcze większą zawiść. 13 Jarzmo Egiptu bardzo ciążyło Izraelitom. 14 Ich życie stało się nie do zniesienia, przemocą zmuszano ich do wyrobu cegieł i do uprawy pól, a przy okazji jakiejkolwiek pracy, znęcano się nad nimi.
Położne Izraelskie
15 Król Egiptu wezwał do siebie położne hebrajskie, Sifrę i Puę, i rzekł:
- 16 ”Gdy kobiety hebrajskie będą rodziły, wy macie obserwować uważnie: jeśli na świat przyjdzie chłopiec, zabijecie go, jeśli zaś dziewczynka, może żyć”.
17 Położne jednak były bogobojne i nie wypełniały rozkazu króla Egiptu, lecz zostawiały chłopców przy życiu. 18 Ponownie więc przywołał je król Egiptu do siebie, i zapytał:
- “Jakim prawem tak postępujecie? Dlaczego pozwalacie rodzić się chłopcom?”
19 Położne wyjaśniły faraonowi:
- “Kobiety hebrajskie różnią się od Egipcjanek, są bardziej żywotne; zanim więc położna zdąży przybyć, jest już zwykle po porodzie”.
20 Bóg błogosławił położnym, a lud mnożył się i rosła jego potęga. 21 To właśnie dzięki bojaźni Bożej obie stały się matkami rodów.
22 W końcu rozkazał faraon wszystkim swoim poddanym:
- “Każdy nowonarodzony chłopiec ma zostać wrzucony do Nilu. Każda dziewczynka ma pozostać przy życiu”.
DZIECIŃSTWO I MŁODOŚĆ MOJŻESZA
Wiklinowy koszyk
2 1 Pewien człowiek z rodu Lewiego pojął za żonę kobietę, również z rodu Lewiego. 2 Kobieta ta poczęła i urodziła syna, a że wydał jej się prześliczny, trzymała go w ukryciu przez trzy miesiące. 3 Nie mogła jednak dłużej go ukrywać, więc wzięła koszyk z trzciny papirusowej, nasączyła go żywicą i smołą, włożyła do niego dziecko i umieściła w sitowiu nad brzegiem Nilu. 4 Siostra chłopca obserwowała to z daleka, ciekawa dalszych jego losów.
5 Tymczasem córka faraona przybyła nad Nil, by się wykąpać. Jej służące przechadzały się nad brzegiem rzeki. Nagle zobaczyła koszyk wśród sitowia, kazała więc swojej niewolnicy przynieść go. 6 Uchyliła wieko i ujrzała chłopczyka. Wzruszyła się, bo był zapłakany, i rzekła:
- “Pewnie dziecko hebrajskie”.
7 Wówczas jego siostra poprosiła córkę faraona:
- “Jeśli zechcesz, przyprowadzę niańkę spośród kobiet hebrajskich, by wykarmiła je dla ciebie”.
- 8 ”Idź” – odparła córka faraona.
Dziewczyna pobiegła i zawołała matkę chłopczyka. 9 Córka faraona rzekła do niej:
- “Zaopiekuj się tym dzieckiem i wykarm je dla mnie. Zapłacę ci za to”.
Kobieta wzięła ze sobą niemowlę i przyłożyła je do piersi.
10 Gdy chłopiec podrósł, przyprowadziła go do córki faraona, ta zaś uznała go za swojego syna. Dała mu na imię Mojżesz, rzekła bowiem: “Wyciągnęłam go z wody”1.
Mojżesz zabija Egipcjanina
11 Minęło wiele lat. Gdy Mojżesz dorósł, wybrał się do swoich braci i ujrzał ich udrękę. Zobaczył też jak pewien Egipcjanin znęcał się nad Hebrajczykiem, jego rodakiem. 12 Rozejrzał się wokół, a upewniwszy się, że nikt ich nie widzi, zabił Egipcjanina i zagrzebał w piasku. 13 Gdy wyszedł nazajutrz, natknął się na dwóch Hebrajczyków, którzy kłócili się między sobą.
- “Dlaczego bijesz swego brata?” – spytał winnego.
14 Ten odrzekł:
- “Kto cię ustanowił naszym przywódcą albo rozjemcą? A może chcesz mnie zabić, jak tamtego Egipcjanina?”
- “Sprawa się wydała” – pomyślał Mojżesz z przerażeniem.
15 Istotnie, wieść dotarła do faraona, który usiłował zabić Mojżesza.
Małżeństwo Mojżesza na wygnaniu
Mojżesz musiał uciekać przed faraonem, zamieszkał więc w krainie Madian. Siedział właśnie opodal studni, 16 gdy siedem córek kapłana madianickiego przyszło, by zaczerpnąć wody, napełnić koryta i napoić trzodę swego ojca. 17 Nadeszli jednak inni pasterze i przepędzili je. Wówczas Mojżesz stanął w ich obronie i napoił ich trzody.
18 Gdy one przybyły do swego ojca, Reuela, ten zdziwił się:
- “Czemu dzisiaj wróciłyście tak prędko?”
19 One odrzekły:
- “Jakiś Egipcjanin obronił nas przed pasterzami, a nawet wyręczył nas w czerpaniu wody i napoił trzody”
- 20 ”Do czego to podobne!” – rzekł oburzony – “I wyście, ot tak, zostawiły go samego? Szybko! Zaproście go na posiłek!”
21 Mojżesz zgodził się zamieszkać u owego człowieka, a on dał mu za żonę swoją córkę, Seforę. 22 Urodziła ona syna, któremu nadał imię Gerszom, gdyż rzekł:
- “Byłem wygnańcem w obcej krainie”2.
POWOŁANIE MOJŻESZA
Lament Izraelitów
23 Mijały lata. Umarł król Egiptu, a Izraelici wciąż cierpieli w ucisku i krzyczeli z bólu. Ich lament wzniósł się z niewoli do Boga. 24 Usłyszał Bóg ich skargę i wspomniał na przymierze z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem. 25 Spojrzał Bóg na Izraelitów i zrozumiał…3
Płonący Krzew
3 1 A Mojżesz wypasał właśnie trzodę Jetry4, swego teścia, kapłana Madianitów. Przeprowadził stado przez pustynię i zmierzał ku górze Boga, zwanej Horeb. 2 Nagle Anioł PANA pojawił się przed nim w płomieniu buchającym z krzewu. Widział jak ogień płonął wśród cierni, lecz ich nie spalał.
- 3 ”Podejdę bliżej” – pomyślał Mojżesz – “Co za niesamowite zjawisko? Dlaczego krzew nie rozsypuje się w popiół?”
4 Gdy PAN ujrzał, że Mojżesz przybliżył się zaciekawiony, zawołał do niego z krzewu:
- “Mojżeszu, Mojżeszu!”
Odrzekł:
- “Jestem!”
- 5 ”Nie podchodź tu! Zdejmij sandały ze swoich stóp, gdyż miejsce, na którym stoisz jest ziemią świętą”.
6 I dodał:
- “Ja jestem Bogiem twojego ojca, Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba”.
Na to Mojżesz zakrył twarz, gdyż lękał się podnieść wzrok na Boga.
PAN powierza misję Mojżeszowi
7 PAN rzekł:
- “Przyjrzałem się niedoli mojego ludu w Egipcie, usłyszałem jego krzyk pod biczem nadzorców, znam więc ogrom jego cierpień. 8 Zstąpiłem, by wyzwolić go spod władzy Egiptu i wyprowadzić z tego kraju do ziemi wspaniałej i przestronnej, do krainy mlekiem i miodem płynącej, którą zamieszkują Kananejczycy, Chetyci, Amoryci, Peryzzyci, Chiwwici i Jebusyci. 9 Tak, lament Izraelitów dotarł do mnie. Ujrzałem bowiem ucisk, jakim dręczą ich Egipcjanie. 10 Teraz więc idź, posyłam cię do faraona. Masz wyprowadzić z Egiptu Izraelitów, mój lud”.
- 11 ”Kimże ja jestem” – odrzekł Mojżesz Bogu – “żebym miał stawać przed faraonem albo wyprowadzać Izraelitów z Egiptu?”
Bóg odparł:
- 12 ”Ja jestem z tobą, a oto znak, że to właśnie Ja ciebie posłałem: skoro tylko wyprowadzisz lud z Egiptu, będziecie służyć Bogu na tej górze”.
Objawienie Imienia
13 Mojżesz powiedział:
- “Przypuśćmy, że pójdę do Izraelitów i oznajmię im: ‘Bóg waszych ojców posyła mnie do was’. Jeśli jednak spytają mnie: ‘Jakie jest Jego imię?’, co im na to odpowiem?”
14 Bóg odrzekł:
- “JESTEM, który JESTEM. Tak masz powiedzieć Izraelitom: ‘JESTEM posyła mnie do was’”.
15 I dodał Bóg:
- “To właśnie oświadczysz Izraelitom: ‘PAN, Bóg waszych ojców, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka, Bóg Jakuba posyła mnie do was. Takie jest moje imię i takie ma pozostać w pamięci wszystkich pokoleń’. 16 Idź, zwołaj starszyznę Izraela i ogłoś jej: ‘PAN, Bóg waszych ojców, ukazał mi się, Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba przemówił: ‘Na własne oczy widziałem krzywdę, jaka dzieje się wam w Egipcie 17 Postanowiłem wyprowadzić was z niewoli egipskiej do ziemi Kananejczyków, Chetytów, Amorytow, Peryzzytów, Chiwwitów i Jebusytów, do krainy mlekiem i miodem płynącej. 18 Oni cię usłuchają. Wówczas wraz ze starszyzną Izraela udasz się do króla Egiptu, by mu oznajmić: ‘PAN, Bóg Hebrajczyków, wzywa nas, musimy więc odbyć trzydniową wędrówkę w głąb pustyni, by złożyć ofiarę PANU, naszemu Bogu’. 19 Wiem, że król Egiptu nie pozwoli wam wyruszyć, choćby nawet został zmuszony przemocą. 20 Ja jednak wyciągnę swoją rękę i uderzę Egipt tak osobliwymi zjawiskami, których tam dokonam, że w końcu was wypuści. 21 Co więcej, wzbudzę u Egipcjan taką przychylność do tego ludu, że nie odejdzie z pustymi rękami. 22 Każda kobieta poprosi swą sąsiadkę lub mieszkankę tego samego domu o naczynia srebrne i złote oraz o szaty, by ubrać w nie swych synów i córki. W ten sposób ograbicie Egipt”.
Wątpliwości Mojżesza i znaki potwierdzające misję
4 1 Mojżesz odparł:
- “Przecież nie uwierzą mi i nie usłuchają mnie. Powiedzą raczej: ‘PAN wcale ci się nie ukazał’”.
2 PAN spytał go:
- “Co trzymasz w dłoni?”
Odpowiedział:
- “Laskę”.
3 Polecił więc:
- “Rzuć ją na ziemię”.
Gdy tylko laska upadła na ziemię, zamieniła się w węża. Mojżesz odskoczył przerażony. 4 Pan rzekł do Mojżesza:
- “Wyciągnij rękę i chwyć go za ogon”.
Gdy Mojżesz wyciągnął rękę i chwycił go, wąż w jego dłoni zamienił się w laskę.
- 5 ”To po to, aby uwierzyli, że ukazał się tobie PAN, Bóg ich ojców, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba”.
6 Następnie PAN dodał:
- “Włóż dłoń w zanadrze”.
Mojżesz włożył dłoń w zanadrze, a gdy ją wyciągnął, była pokryta trądem białym jak śnieg5. 7 Bóg rzekł:
- “Włóż ponownie rękę w zanadrze”.
Włożył znowu rękę w zanadrze. Gdy zaś ją wyjął, nie różniła się od reszty ciała.
- 8 ”Jeśli nie uwierzą ci i nie przekona ich pierwszy znak, to uwierzą pod wpływem drugiego znaku. 9 Jeżeli zaś nie uwierzą obu tym znakom i nie usłuchają cię, wówczas zaczerpnij wody z Nilu i wylej na ziemię, a woda wzięta z Nilu stanie się na ziemi krwią”.
Misja Aarona
10 Mojżesz rzekł do PANA:
- “Zważ, Panie, że nie jestem dobrym mówcą. Nie byłem nim zresztą nigdy, nawet od czasu, gdy Ty przemówiłeś do swego sługi. Mam ociężałe wargi i niewprawny język”.
11 PAN mu odpowiedział:
- “Kto daje usta człowiekowi? Kto czyni go niemym, głuchym, widzącym lub niewidomym? Czyż nie ja, PAN? 12 Teraz więc idź, Ja będę przy twoich ustach i pouczę cię, co masz mówić”
13 Mojżesz nalegał:
- “Proszę Cię, Panie, poślij kogoś bardziej odpowiedniego”
14 PAN rozgniewał się na Mojżesza:
- “Czyżbyś miał na myśli Aarona, twego brata, lewitę? Wiem, że potrafi on płynnie przemawiać. Wyruszył właśnie na twoje spotkanie i ucieszy się na twój widok. 15 Przemów do niego i przekaż mu te słowa. Ja zaś będę przy ustach twoich i jego, i pouczę was, co macie czynić. 16 On będzie mówił za ciebie do ludu. Stanie się dla ciebie jakby ustami, a ty staniesz się dla niego jakby Bogiem. 17 Zabierz ze sobą tę laskę, gdyż przy jej pomocy masz dokonać znaków”.
POWRÓT MOJŻESZA DO EGIPTU
Mojżesz wyrusza w drogę
18 Mojżesz powrócił do swego teścia Jetry i rzekł do niego:
- “Chciałbym udać się z powrotem do moich braci w Egipcie, by zobaczyć, czy jeszcze żyją”.
Jetro mu odpowiedział:
- “Idź w pokoju”.
19 PAN oznajmił wówczas Mojżeszowi w Madian:
- “Wracaj do Egiptu, gdyż umarli wszyscy, którzy czyhali na twoje życie”.
20 Zabrał więc Mojżesz swoją żonę i synów, posadził na ośle i wyruszł w drogę powrotną do ziemi egipskiej. W dłoni trzymał cudowną laskę.
21 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Wracając do Egiptu, pamiętaj o wszystkich cudownych znakach, które tobie powierzyłem. Masz je przecież wykonać wobec faraona. Ja jednak uczynię twardym jego serce i nie wypuści ludu. 22 Oto, co powiesz faraonowi: ‘To mówi PAN: Izrael jest moim synem pierworodnym, 23 dlatego nakazuję ci: wypuść mojego syna, aby mi służył! Jeśli będziesz się opierał, ja zabiję twojego syna pierworodnego’”.
Obrzezanie syna Mojżesza
24 Gdy dotarli do pewnej gospody, PAN zastąpił drogę Mojżeszowi i chciał go pozbawić życia. 25 Wtedy Sefora odcięła kamiennym nożem napletek swego syna, dotknęła nim nóg Mojżesza6, i rzekła:
- “Jesteś dla mnie oblubieńcem krwi!”
26 Wówczas Bóg pozostawił go przy życiu. Sefora bowiem powiedziała “oblubieniec krwi” ze względu na obrzezanie7.
Spotkanie z Aaronem
27 PAN rzekł do Aarona:
- “Wyjdź naprzeciw Mojżesza w kierunku pustyni”.
Wyruszył więc, a spotkawszy go u stóp góry Boga, przywitał go pocałunkiem. 28 Mojżesz powtórzył Aaronowi wszystkie słowa PANA odnoszące się do jego misji i opowiedział o wszystkich znakach, które polecił mu uczynić. 29 Następnie Mojżesz i Aaron zwołali całą starszyznę Izraela. 30 Aaron ogłosił to wszystko, co PAN powiedział do Mojżesza, ten zaś uczynił znaki na oczach ludu. 31 Lud uwierzył, a gdy usłyszał, że PAN przybywa z pomocą Izraelitom i widzi ich niedolę, padł na twarz w uwielbieniu.
Mojżesz i Aaron przed faraonem
5 1 Następnie Mojżesz i Aaron przybyli do faraona i oznajmili mu:
- “To mówi PAN, Bóg Izraela: ‘Wypuść mój lud, by obchodził moje święto na pustyni’”.
2 Faraon odparł:
- “Któż to taki ów PAN, abym miał Go usłuchać i wypuścić Izraela? Nie znam żadnego PANA i nie wypuszczę Izraela!”
3 Oni odpowiedzieli:
- “Bóg Hebrajczyków nam się ukazał, musimy więc odbyć trzydniową wędrówkę w głąb pustyni, by złożyć ofiarę PANU, naszemu Bogu. W przeciwnym razie ześle na nas zarazę lub wojnę.
4 Król Egiptu zapytał:
- “Mojżeszu i Aaronie, jakim prawem odwodzicie lud od robót? Wracajcie do waszej pracy!”
5 I dodał:
- “Nie dość, że stali się najliczniejszym ludem tej krainy, to jeszcze chcecie, żeby przestali pracować”.
Nowe zarządzenia faraona
6 Tego dnia faraon wydał polecenie nadzorcom ludu i przełożonym robót:
- “7 Nie zaopatrujcie ich więcej w słomę do wyrobu cegieł, jak robiliście to wcześniej. Niech sami zatroszczą się o jej zebranie. 8 Co zaś tyczy się ilości wyrabianych cegieł, wymagajcie od nich tyle samo, co przedtem, ani trochę mniej! Ten lud to nieroby, dlatego wołają: ‘Chcemy pójść, by złożyć ofiarę naszemu Bogu’. 9 Obciążcie ich pracą, która utrudziłaby ich do tego stopnia, że nie będą się zajmowali jakimiś mrzonkami”.
10 Nadzorcy ludu i przełożeni robót ogłosili ludowi:
- “Faraon zarządził, co następuje: ‘Nie będę dostarczał wam słomy. 11 Sami ją zbierajcie, gdzie uda się wam ją znaleźć, zaś dotychczasowy zakres pracy nie ulegnie zmniejszeniu”.
12 Rozproszył się więc lud po całej krainie Egiptu w poszukiwaniu łodyg, które posłużyłyby jako słoma, 13 nadzorcy zaś przynaglali:
- “Prędzej! Macie zmieścić się w czasie z pracą przeznaczoną na każdy dzień, jak wówczas, gdy dostarczano wam słomy”.
14 Bito przełożonych robót wyznaczonych spośród Izraelitów przez nadzorców faraona, strofując ich:
- “Dlaczego ani wczoraj, ani dzisiaj nie wykonaliście tej ilości cegieł, jakiej wymagano od was dotychczas?”
Skarga przełożonych robót
15 Izraelscy przełożeni robót udali się więc ze skargą do faraona:
- “Czemu w ten sposób traktujesz swoje sługi? 16 Wstrzymano dostarczanie słomy, a wciąż żąda się od twoich sług: ‘Wyrabiajcie cegły’. Z tego powodu twoi słudzy są bici. Nie postępujesz właściwie ze swoim ludem”.
17 Odpowiedział im:
- “Nierobami jesteście! Nierobami! Dlatego mówicie: ‘Chcemy pójść, by złożyć ofiarę PANU’. 18 Teraz idźcie do pracy. Słomy nie otrzymacie, a cegieł macie dostarczać tyle samo”.
19 Izraelscy przełożeni robót znaleźli się w trudnej sytuacji, gdy mieli ogłosić: “Codzienny wyrób cegieł nie ulegnie zmniejszeniu”. 20 Wychodząc od faraona, spotkali Mojżesza i Aarona, którzy oczekiwali na nich, 21 i rzekli:
- “Niech sam PAN was zbada i osądzi, gdyż zrujnowaliście nam opinię w oczach faraona i jego dworu, przez co daliście im do ręki miecz, którym mogą nas zniszczyć”.
22 Mojżesz zwrócił się do PANA:
- “Panie, dlaczego krzywdzisz ten lud? Po co właściwie mnie posłałeś? 23 Przecież od chwili, gdy udałem się do faraona, by przemawiać w Twoje imię, krzywdzi on ich, a ty nie starasz się wybawić swojego ludu!”
6 1 Pan odpowiedział Mojżeszowi:
- “Zaraz zobaczysz, co uczynię z faraonem. Mocna Ręka8 sprawi, że wypuści was, co więcej, wypędzi was ze swego kraju”.
Drugi opis powołania Mojżesza
2 Bóg przemówił do Mojżesza:
- “Ja jestem PAN. 3 Ja ukazałem się Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi jako Bóg Wszechmogący, ale mego imienia “PAN” nie dałem im poznać. 4 Zawarłem też z nimi przymierze, obiecując im ziemię Kanaan, kraj, w którym zamieszkiwali podczas swych wędrówek. 5 Usłyszałem również lament Izraelitów zmuszanych do pracy przez Egipcjan, i wspomniałem na moje przymierze. 6 Dlatego ogłoś Izraelitom: ‘Ja jestem PAN. Wyprowadzę was spod jarzma Egiptu i wybawię was z jego niewoli. Odkupię was mocą wyciągniętego ramienia i surowych wyroków. 7 Wezmę sobie was jako mój lud i stanę się dla was Bogiem. Wówczas utwierdzicie się w przekonaniu, że to właśnie Ja, PAN, jestem waszym Bogiem, tym, który wyprowadza was z niewoli Egiptu. 8 Następnie wprowadzę was do ziemi, którą – podniósłszy uroczyście dłoń – obiecałem Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi, i dam wam ją na własność. Ja, PAN”.
9 Mojżesz przekazał te słowa Izraelitom, lecz nie usłuchali go z powodu małoduszności i utrudzenia.
10 PAN powiedział do Mojżesza:
- “Idź, przemów do faraona, króla Egiptu, by wypuścił Izraelitów ze swego kraju”.
12 Mojżesz odparł PANU:
- “Skoro Izraelici mnie nie usłuchali, to jakże miałby mnie posłuchać faraon? Nie mam przecież wprawy w mówieniu9″.
13 PAN jednak przemówił do Mojżesza i Aarona, wydając im polecenia odnośnie do Izraelitów i do faraona, króla Egiptu, aby ten pozwolił wyjść Izraelitom z ziemi egipskiej.
Rody Izraelitów w Egipcie
14 Oto naczelnicy poszczególnych rodów:
Synowie Rubena, pierworodnego Izraela: Chanoch, Pallu, Chesron i Karmi. To są rodziny Rubena.
15 Synowie Symeona: Jemuel, Jamin, Ohad, Jachin, Sochar i Szaul, syn Kananejki. To są rodziny Symeona.
16 Oto imiona synów Lewiego, według ich pokoleń: Gerszon, Kehat i Merari. Sam zaś Lewi żył sto trzydzieści siedem lat. 17 Synowie Gerszona: Libni i Szimi. 18 Synowie Kehata: Amram, Jishar, Chebron i Uzzjel. Sam zaś Kehat żył sto trzydzieści trzy lata. 19 Synowie Merariego: Machli i Muszi. To są rodziny Lewiego, według ich pokoleń.
20 Amram ożenił się ze swoją ciotką Jokebed, a ona urodziła mu Aarona i Mojżesza. Sam zaś Amram żył sto trzydzieści siedem lat.
21 Synowie Jishara: Korach, Nefeg i Zikri. 22 Synowie Uzzjela: Miszael, Elsafan i Sitri.
23 Aaron ożenił się z Eliszebą, córką Aminadaba a siostrą Nachszona. Ona urodziła mu Nadaba, Abihu, Eleazara i Itamara.
24 Synowie Koracha: Assir, Elkana i Abiasaf. To są rodziny Korachitów.
25 Eleazar, syn Aarona, ożenił się z jedną z córek Putiela. Ona urodziła mu Pinchasa. To są naczelnicy domów Lewiego, według ich rodzin.
26 Stąd wywodzą się Aaron i Mojżesz, do których Pan powiedział:
- “Wyprowadźcie Izraelitów z Egiptu w szyku bojowym”.
27 Oni to przekonywali faraona, króla Egiptu, by pozwolił Izraelitom opuścić Egipt. Właśnie oni, Mojżesz i Aaron.
Dalszy ciąg opisu powołania Mojżesza
28 Gdy Pan rozmawiał z Mojżeszem w ziemi egipskiej, 29 rzekł wówczas do niego:
- “Ja jestem PANEM. Przekaż faraonowi, królowi Egiptu, wszystko to, co ci powiem”.
30 Mojżesz odparł PANU:
- “Jestem przecież niewprawny w mowie, jakże więc faraon miałby mnie słuchać?”
7 1 Pan rzekł do Mojżesza:
- “Patrz, ustanawiam ciebie bogiem dla faraona10, a twój brat Aaron będzie twoim prorokiem. 2 Ty powiesz mu wszystko, co ci przykazuję, zaś twój brat Aaron przemówi do faraona, aby wypuścił Izraelitów z Egiptu. 3 Ja jednak wzbudzę upór w sercu faraona, by tym liczniej zdziałać moje znaki i cuda w ziemi egipskiej. 4 Faraon was nie posłucha, uderzę więc Egipt swoją mocą, a mój lud wyprowadzę w szyku bojowym, nie szczędząc surowych wyroków. 5 Egipcjanie przekonają się, że Ja jestem PANEM, gdy wyciągnę moją rękę nad Egiptem i wyprowadzę z niego Izraelitów”.
6 Mojżesz i Aaron uczynili to, co im PAN polecił, niczego nie zaniedbując. 7 Gdy przemawiali do faraona, Mojżesz miał osiemdziesiąt lat, Aaron zaś osiemdziesiąt trzy.
PLAGI EGIPSKIE
Laska Aarona
8 Pan rzekł do Mojżesza i Aarona:
- 9 ”Gdy faraon zażąda od was: ‘Wykażcie się jakimś znakiem’, wówczas powiedz Aaronowi: ‘Weź swą laskę i rzuć przed faraonem’, a ona przemieni się w węża”.
10 Mojżesz i Aaron udali się do faraona i postąpili tak jak im PAN polecił. Aaron rzucił swoją laskę przed faraonem i jego dworzanami, a ona przemieniła się w węża. 11 Na to faraon wezwał swoich mędrców i czarnoksiężników. Magowie egipscy przy pomocy swoich zaklęć zrobili to samo. 12 Każdy z nich rzucił swą laskę, a te przemieniły się w węże, lecz laska Aarona pożarła pozostałe. 13 Wówczas twarde stało się serce faraona i nie chciał ich słuchać, jak przepowiedział PAN.
Pierwsza plaga: Wody stają się krwią
14 Pan powiedział do Mojżesza:
- “Uparte jest serce faraona i nie zgadza on się na wyjście ludu. 15 Idź do faraona rankiem, kiedy udaje się nad wodę, i poczekaj na niego nad brzegiem Nilu. W ręku miej laskę, która przemieniła się w węża. 16 Powiesz mu: ‘PAN, Bóg Hebrajczyków, posłał mnie do ciebie z poleceniem: Wypuść mój lud, aby służył mi na pustyni! Czyżbyś wciąż jeszcze nie chciał mnie słuchać!’
17 To mówi PAN: ‘Oto znak, który przekona cię, że ja jestem PANEM: Laską, którą trzymam w dłoni, uderzę wody Nilu, a one staną się krwią. 18 Ryby Nilu pozdychają, Nil zacznie cuchnąć i Egipcjanie nie będą w stanie pić z niego wody”.
19 PAN mówił dalej do Mojżesza:
- “Aaronowi zaś powiesz: ‘Weź swą laskę i wyciągnij dłoń nad wodami Egiptu, nad rzekami i kanałami, nad jeziorami i sadzawkami, a przemienią się w krew. Cała kraina Egiptu, nawet naczynia drewniane i kamienne napełnią się krwią’”.
20 Mojżesz i Aaron postąpili dokładnie według poleceń PANA. Na oczach faraona i jego dworzan Aaron uniósł laskę i uderzył wody Nilu, a wszystkie wody Nilu stały się krwią. 21 Pozdychały ryby Nilu, Nil zaczął cuchnąć, nie mogli więc Egipcjanie pić jego wody. Cała kraina Egiptu napełniła się krwią. 22 Gdy jednak magowie egipscy zdołali zrobić to samo swoimi sztuczkami, serce Faraona trwało w uporze i nie posłuchał on Mojżesza i Aarona, co zresztą PAN zapowiedział. 23 Faraon odwrócił się i udał się do swego pałacu, nie zwracając uwagi na to, co się wydarzyło. 24 Wszyscy Egipcjanie tymczasem kopali studnie wokół Nilu w poszukiwaniu wody, gdyż woda z Nilu nie nadawała się do picia.
Druga plaga: żaby
25 Gdy minęło siedem dni od chwili, gdy PAN uderzył Nil, 26 PAN powiedział do Mojżesza:
- “Udaj się do faraona i oznajmij mu: ‘To mówi PAN: Wypuść mój lud, aby mi służył! 27 Jeśli nie pozwolisz mu wyjść, Ja ześlę żaby na cały twój kraj. 28 Nil zaroi się od żab. Wypełzną one i wedrą się do twego pałacu, do twojej sypialni, na twoje łóżko, jak również do domów twoich dworzan i twego ludu, nawet do twoich pieców i mis na ciasto. 29 Żaby oblezą ciebie, twój lud i cały twój dwór’”.
8 1 PAN dalej mówił do Mojżesza:
- “Aaronowi zaś powiesz: ‘Wyciągnij rękę z laską nad rzekami, nad kanałami i nad jeziorami. Spraw, by żaby oblazły krainę Egiptu”.
2 Aaron wyciągnął dłoń nad wodami Egiptu, a żaby wypełzły i pokryły ziemię egipską. 3 To samo jednak zrobili egipscy wróżbici: sprowadzili żaby na obszar Egiptu.
4 Faraon wezwał Mojżesza i Aarona i rzekł do nich:
- “Módlcie się do PANA, aby oddalił żaby ode mnie i mojego ludu. Tylko pod tym warunkiem wypuszczę lud, by złożył PANU ofiarę”.
5 Mojżesz odrzekł faraonowi:
- “Zechciej wyznaczyć mi czas, kiedy mam się modlić za ciebie, twoich dworzan i lud, aby wyginęły żaby u ciebie i w twoim pałacu. Przeżyją tylko te, które są w Nilu”.
6 Odpowiedział:
- “Jutro”.
Mojżesz dodał:
- “Stanie się jak powiedziałeś, abyś przekonał się, że nie ma równego PANU, naszemu Bogu. 7 Żaby oddalą się od ciebie, od twego pałacu, od twych dworzan i od twego ludu, i pozostaną tylko w Nilu”.
8 Gdy Mojżesz i Aaron wrócili od faraona, Mojżesz błagał PANA w sprawie żab, które zesłał na faraona. 9 PAN spełnił prośbę Mojżesza. Żaby pozdychały w domach, na dziedzińcach i na polach. 10 Zbierano je i składano na stosy, a wszędzie cuchnęło.
11 Faraon odetchnął z ulgą, lecz w serce jego wstąpił upór i nie usłuchał ich, co zresztą PAN zapowiedział.
Trzecia plaga: komary
12 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Powiedz Aaronowi: ‘Wyciągnij swą laskę i uderz pył ziemi, aby przemienił się w komary na całym obszarze Egiptu’”.
13 Tak też postąpili. Aaron wyciągnął dłoń, w której trzymał laskę i uderzył pył ziemi, który zamienił się w komary dokuczliwe dla ludzi i bydła. Wszelki pył ziemi przemienił się w komary na całym obszarze Egiptu.
14 Podobnie usiłowali postąpić wróżbici, uciekając się do swych sztuczek, lecz nie zdołali wyczarować komarów Komary tymczasem dokuczały ludziom i bydłu.
15 Wtedy wróżbici rzekli do faraona:
- “W tym jest palec Boży”.
Mimo to serce faraona trwało w uporze i nie usłuchał ich, co zresztą PAN zapowiedział.
Czwarta plaga: robactwo
16 PAN powiedział do Mojżesza:
- “Zbudź się o świcie i stań przed faraonem, gdy będzie wybierał się nad wodę. Oznajmisz mu: ‘To mówi PAN: Wypuść mój lud, aby mi służył. 17 Jeśli ty nie puścisz mojego ludu, to ja spuszczę robactwo11 na ciebie, na twoich dworzan, na twój lud i na twój pałac. Robactwem napełnią się domy Egipcjan, a nawet ziemia, po której chodzą. 18 Oddzielę jednak w owym dniu krainę Goszen, którą zamieszkuje mój lud. Nie pojawi się na niej robactwo, abyś się przekonał, że Ja jestem PANEM tu, na tej ziemi. 19 Oddzielę znakiem odkupienia12 mój lud od twojego ludu. Jutro pojawi się ten znak”.
20 Tak też PAN uczynił. Mnóstwo robactwa wtargnęło do pałacu faraona, do mieszkań jego dworzan i na całą ziemię egipską. Cały kraj został zniszczony przez robactwo. 21 Faraon przywołał wówczas Mojżesza i Aarona i rzekł do nich:
- “Idźcie, złóżcie ofiarę waszemu Bogu na tej ziemi”
22 Mojżesz odpowiedział:
- “Nie wypada nam tak postąpić, gdyż ohydę Egiptu13 zamierzamy złożyć w ofierze PANU, naszemu Bogu. Czyż nie ukamienują nas, gdy tylko zobaczą na własne oczy, że ofiarujemy ohydę Egiptu?” 23 Musimy udać się na trzydniową wędrówkę w głąb pustyni, aby złożyć ofiarę PANU, Bogu naszemu zgodnie z Jego wolą”.
24 Faraon odparł:
- “Pozwalam wam iść. Możecie złożyć ofiarę PANU, waszemu Bogu na pustyni pod warunkiem, że nie oddalicie się zbytnio. I pomódlcie się też za mnie”.
25 Mojżesz rzekł:
- “Obiecuję, że skoro tylko wyjdę od ciebie, będę się modlił do PANA, by już jutro robactwo odeszło od faraona, jego dworu i jego ludu, pod warunkiem, że faraon nie będzie nas więcej zwodził cofając pozwolenie, by wyjść i złożyć ofiarę PANU”.
26 Gdy Mojżesz odszedł od faraona, modlił się do PANA. 27 Pan spełnił prośbę Mojżesza i oddalił całkowicie robactwo od faraona, jego dworu i jego ludu. 28 Mimo wszystko i tym razem upór zawładnął sercem faraona i nie wypuścił ludu.
Piąta plaga: zaraza
9 1 PAN powiedział do Mojżesza:
- “Idź do faraona i przemów do niego: ‘To mówi PAN, Bóg Hebrajczyków: Wypuść mój lud, aby mi służył’. 2 Jeśli nie pozwolisz im wyjść i nadal siłą będziesz ich zatrzymywał, 3 wówczas ręka PANA porazi twe trzody na pastwiskach, konie, osły, wielbłądy, bydło i owce. Nastanie straszliwa zaraza. 4 PAN jednak oddzieli trzody Izraela od trzód Egipcjan i nie padnie żadne zwierzę należące do Izraelitów. 5 PAN już wyznaczył czas: jutro PAN dokona tego na tej ziemi.
6 Nazajutrz PAN zrobił tak, jak zapowiedział. Padły wszystkie trzody Egipcjan, a z trzód Izraelitów nie zdechło ani jedno zwierzę. 7 Faraon kazał to sprawdzić, i rzeczywiście, nawet jedna sztuka nie padła spośród trzód Izraelitów. Mimo to serce faraona pozostało uparte i nie wypuścił ludu.
Szósta plaga: wrzody
8 PAN powiedział do Mojżesza i Aarona:
- “Weźcie pełne garści sadzy z pieca, a Mojżesz niech sypnie nią w niebo na oczach faraona. 9 Uniesie się jak pył po całej ziemi egipskiej, a gdy opadnie na ludzi i na bydło, spowoduje wrzody pęczniejące ropą, we wszystkich zakątkach Egiptu”.
10 Nabrali więc sadzy z pieca i stanęli przed faraonem. Mojżesz sypnął nią w niebo i stała się ropiejącymi wrzodami na ludziach i na bydle. 11 Wróżbici nie mogli stanąć przed Mojżeszem z powodu wrzodów, gdyż nawet ich dotknęły, jak zresztą wszystkich Egipcjan.
12 A jednak PAN uczynił twardym serce faraona i ten nie usłuchał ich, jak przepowiedział PAN Mojżeszowi.
Siódma plaga: grad
13 Pan rzekł do Mojżesza:
- “Zbudź się o świcie, stań przed faraonem i oznajmij mu: ‘To mówi PAN, Bóg Hebrajczyków: Wypuść mój lud, aby mi służył. 14 Tym razem bowiem zamierzam spuścić wszystkie moje plagi na ciebie samego, na twoich dworzan i na twój lud, abyś przekonał się, że nie ma równego mi na całej ziemi. 15 Nadszedł czas, bym wyciągnął swą dłoń i ugodził ciebie i twój lud taką zarazą, która zgładzi cię z ziemi. 16 Otóż tylko dlatego zachowałem cię jeszcze przy życiu, by ukazać ci moją moc i żeby imię moje rozgłaszano po całej ziemi. 17 Ty zaś wciąż zagradzasz drogę mojemu ludowi i nie chcesz go wypuścić. 18 Jutro zatem, o tej samej porze, spuszczę niezwykle ciężki grad, jakiego nie było od założenia Egiptu aż do dziś. 19 Teraz więc każ osłonić twoje trzody i wszystko, co masz na polu. Wszyscy bowiem ludzie i bydło, które pozostanie na polu, a nie schroni się pod dach, zginie wskutek gradobicia”.
20 Ci spośród dworzan faraona, którzy lękali się słowa PANA, zagnali służbę i trzody do domostw. 21 Ci zaś, którzy zlekceważyli słowo PANA, pozostawili służbę i trzody na polach.
22 Pan rzekł do Mojżesza:
- “Wyciągnij twą rękę ku niebu a gradobicie porazi całą krainę Egiptu, ludzi i bydło, a nawet wszelkie rośliny polne po całej ziemi egipskiej”.
23 Mojżesz wyciągnął swą laskę w niebo, a PAN zesłał grzmoty i grad. Pioruny błysnęły ku ziemi, PAN spuścił gradobicie na Egipt. 24 Sypał grad, a pośród niego migotały błyskawice. Od czasów, jak zamieszkali na niej ludzie, ziemia egipska nie pamiętała dotkliwszego gradobicia. 25 Na całym obszarze Egiptu grad poraził wszystko, co przebywało na polu, od człowieka aż do bydła. Gradobicie zniszczyło wszystkie rośliny polne i połamało wszystkie drzewa. 26 Tylko krainę Goszen, gdzie zamieszkiwali Izraelici, grad ominął. 27 Faraon kazał więc wezwać Mojżesza i Aarona, i rzekł do nich:
- “Zgrzeszyłem, przyznaję. PAN postąpił sprawiedliwie, a ja i mój lud jesteśmy winni. 28 Módlcie się do PANA, gdyż pioruny i grad stają sie nie do zniesienia. Pozwalam wam iść, nie będę was dłużej zatrzymywał”.
29 Mojżesz odpowiedział:
- “Gdy tylko wyjdę za miasto, wzniosę ręce do PANA. Ustaną grzmoty, grad przestanie padać, żebyś przekonał się, że do PANA należy ziemia. 30 Sądzę jednak, że ani ty, ani twoi słudzy, nie boicie się jeszcze PANA Boga”.
31 Tak oto plony lnu i jęczmienia uległy zniszczeniu, gdyż jęczmień właśnie wypuścił kłosy a len zakwitł. 32 Pszenica zaś i orkisz ocalały, gdyż kiełkują później.
33 Mojżesz odszedł od faraona i udał się za miasto. Gdy wzniósł ręce do PANA, ustały grzmoty i gradobicie, a deszcz przestał smagać ziemię. 34 Faraon, widząc że ustąpił deszcz, grad i grzmoty, znowu zaczął grzeszyć a upór zawładnął jego sercem i sercami jego dworzan. 35 Twarde stało się serce faraona i nie wypuścił Izraelitów, dokładnie tak, jak PAN przepowiedział przez Mojżesza.
Ósma plaga: szarańcza
10 1 Pan rzekł do Mojżesza:
- “Idź do faraona. Ja uczyniłem upartym jego serce, jak również serca jego sług, aby dokonać wśród nich moich znaków, 2 a ty żebyś mógł opowiadać swoim synom i wnukom o tym, jak postąpiłem wobec Egipcjan i jakich znaków dokonałem wśród nich. Dzięki temu poznacie, że Ja jestem PANEM”.
3 Aaron i Mojżesz poszli się do faraona i powiedzieli mu:
- “To mówi PAN, Bóg Hebrajczyków: ‘Jak długo jeszcze będziesz się pysznił przede mną? Wypuść mój lud, aby mi służył! 4 Jeżeli będziesz sprzeciwiał się wyjściu mojego ludu, jutro sprawię, że szarańcza wtargnie w twoje granice. 5 Pokryje całą ziemię, tak że nie będziesz mógł dostrzec jej powierzchni. Strawi resztki, które ocalały wam z gradobicia, zniszczy wszystkie drzewa, które właśnie kiełkują na polach. 6 Zaroi się od niej w twoich pałacach, w mieszkaniach twych dworzan i w domach wszystkich Egipcjan. Czegoś podobnego nie widzieli najdalsi twoi przodkowie, od dnia, w którym zamieszkali na tej ziemi aż do dziś”.
Odwrócił się i odszedł od faraona. 7 Na to dworzanie faraona powiedzieli do niego:
- “Jak długo jeszcze ten człowiek będzie działał na naszą zgubę? Wypuść tych ludzi, niech sobie służą PANU, ich Bogu. Czy nie zdajesz sobie sprawy, że Egipt ginie?
8 Wezwano więc ponownie Mojżesza i Aarona do faraona, a on rzekł do nich:
- “Idźcie, służcie PANU, waszemu Bogu. Którzy to mają wyruszyć?”
9 Mojżesz odpowiedział:
- “Pójdziemy razem z dziećmi i starcami, zabierzemy naszych synów i córki, trzody owiec i bydła, gdyż będziemy obchodzić święto PANA”.
10 Faraon odrzekł:
- “Tak życzę wam opieki za strony PANA, jak pozwalam wam zabrać ze sobą dzieci! Widać jak na dłoni, że knujecie zdradę. 11 Nie zgadzam się więc. Niech pójdą sami mężczyźni i niech służą PANU, o to przecież prosiliście”.
Po czym faraon przepędził ich.
12 PAN rzekł więc do Mojżesza:
- “Wyciągnij swą dłoń nad krainą Egiptu, by szarańcza spadła na ziemię egipską. Niech pożre wszelką roślinność i wszystko to, co ocalało z gradobicia”.
13 Mojżesz wyciągnął swą laskę nad Egiptem, a PAN skierował wschodni wiatr na tę krainę. Wiało cały dzień i całą noc, nad ranem zaś wschodni wiatr przyniósł szarańczę. 14 Szarańcza obsiadła całą ziemię egipską, zagnieździła się we wszystkich zakątkach kraju. Nigdy przedtem nie było tak dotkliwej plagi szarańczy, i w przyszłości nie będzie podobnej. 15 Pokryła całą powierzchnię ziemi ciemną powłoką, strawiła wszelką roślinność i wszystkie owoce drzew, których nie dosięgło gradobicie. Nie pozostało ani źdźbła zieleni na drzewach i na polach na całym obszarze Egiptu. 16 Faraon wezwał czym prędzej Mojżesza i Aarona, i rzekł:
- “Zgrzeszyłem przeciwko PANU, Bogu waszemu, i przeciwko wam. 17 Wybaczcie mi jednak i teraz mój grzech. Pomódlcie się do PANA, waszego Boga, by oddalił przynajmniej ode mnie to śmiertelne zagrożenie”.
18 Wyszedłszy od faraona, Mojżesz modlił się do PANA. 19 PAN odwrócił więc kierunek wiatru, potężny wicher zachodni porwał szarańczę i rzucił ją do Morza Czerwonego. Na całym obszarze Egiptu nie pozostało ani śladu po szarańczy.
20 PAN jednak uczynił twardym serce faraona i nie wypuścił on Izraelitów.
Dziewiąta plaga: ciemności
21 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Wyciągnij swą rękę ku niebu, a taka ciemność ogarnie ziemię egipską, że można będzie ją dotknąć”.
22 Mojżesz wyciągnął rękę ku niebu, a gęsta ciemność opanowała całą krainę Egiptu przez trzy dni. 23 Ludzie nie widzieli siebie nawzajem, co więcej, nikt nie był w stanie podnieść się ze swego miejsca przez trzy dni. Tymczasem w domach Izraelitów było widno. 24 Faraon wezwał Mojżesza i powiedział:
- “Idźcie, służcie PANU. Jedynie trzody owiec i bydła niech zostaną, dzieci zaś możecie zabrać ze sobą”
25 Mojżesz odparł:
- “Ty dasz nam bydło na ofiary i całopalenia, które mamy złożyć PANU, Bogu naszemu, 26 a i nasze trzody, co do jednej sztuki14, wyruszą z nami. Z nich bowiem mamy składać ofiary, by służyć PANU, naszemu Bogu. Nie wiemy zaś, jak mamy służyć PANU, dopóki nie przybędziemy na miejsce”.
27 PAN uczynił twardym serce faraona i nie zgodził się on na ich wyjście. 28 Faraon rzekł do Mojżesza:
- “Precz z moich oczu! Żebyś nie odważył się więcej stanąć przede mną! W dniu, w którym to zrobisz – zginiesz!”
29 Mojżesz odparł:
- “Niech będzie, jak powiedziałeś. Nie stawię się więcej przed tobą”.
Zapowiedź plagi dziesiątej
11 1 Pan rzekł do Mojżesza:
- “Jeszcze jedną plagę ześlę na faraona i na Egipt, po czym wypuści was stąd, odeśle, co więcej, przepędzi was. 2 Powiedz też ludowi, żeby każdy mężczyzna i każda kobieta pożyczyli od swoich znajomych naczynia srebrne i złote”.
3 PAN wzbudził u Egipcjan życzliwość względem ludu, sam zaś Mojżesz zyskał w Egipcie wysokie uznanie w oczach dworzan faraona i w oczach ludu.
4 Mojżesz powiedział:
- “To mówi PAN: ‘O północy przejdę przez Egipt. 5 Zabiję wszystkich pierworodnych w ziemi egipskiej, od pierworodnego syna faraona, który zasiada na swym tronie, aż do pierworodnego niewolnicy przy żarnach, oraz wszystko pierworodne wśród bydła. 6 Lament niewysłowiony rozlegnie się w całej krainie Egiptu, nie było takiego przedtem i podobny nigdy się nie powtórzy. 7 Przeciwko zaś Izraelitom nawet pies nie zaszczeka15, dotyczy to zarówno ludzi, jak i bydła. Po tym poznacie, że PAN wprowadza rozdział między Egiptem a Izraelem. 8 Wówczas ci wszyscy twoi dworzanie przyjdą do mnie i kornie błagać będą w pokłonach: ‘Idź wraz z całym ludem, któremu przewodzisz’. Wtedy pójdę”.
Wyszedł od faraona wielce zagniewany.
9 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Faraon nie posłucha was, by tym liczniejsze stały się moje cuda w krainie Egiptu”.
10 Tych właśnie cudów dokonali Mojżesz i Aaron wobec faraona, lecz PAN uczynił twardym jego serce i nie wypuścił Izraelitów ze swego kraju.
NOC PASCHALNA I WYJŚCIE Z EGIPTU
Polecenia dotyczące Nocy Paschalnej
12 1 PAN powiedział do Mojżesza i Aarona w ziemi egipskiej:
- “2 Ten miesiąc będzie dla was najważniejszym z miesięcy, od niego zaczniecie liczyć miesiące roku.
3 Ogłoście całej społeczności Izraela: Dziesiątego dnia tego miesiąca niech każdy z was weźmie baranka dla swej rodziny, po jednym baranku dla domu. 4 Jeśli zaś rodzina jest zbyt mała, by zjeść baranka, niech zaprosi do swego domu najbliższego sąsiada, aż zbierze się odpowiednia liczba biesiadników. Tak jedzcie baranka, aby każdy spożył właściwą dla siebie porcję. 5 Wasz baranek ma być jednorocznym samcem, bez skazy, wybranym spośród owiec lub koźląt. 6 Będziecie strzegli go do czternastego dnia tego miesiąca, a pod wieczór cała społeczność Izraela zabije go. 7 Jego krwią naznaczą odrzwia i próg każdego domu, gdzie będą go jeść. 8 Upieczone mięso zjedzą tej nocy. Spożyją je z przaśnikami i gorzkimi ziołami. 9 Nie jedzcie z niego nic surowego ani ugotowanego w wodzie, lecz tylko upieczone, głowę razem z kończynami i wnętrznościami. 10 Nie zostawicie z niego niczego na następny dzień, a jeśliby coś pozostało do rana, spalicie to w ogniu. 11 Tak oto będziecie go jeść: wasze biodra będą przepasane, wasze stopy obute w sandały, wasze dłonie będą trzymać laski podróżne. Będziecie go jeść pospiesznie. Taka będzie Pascha PANA.
12 Przejdę przez ziemię Egiptu tej nocy i zabiję wszystko pierworodne w ziemi Egiptu, od człowieka aż do bydła, a nad wszystkimi bogami Egiptu odbędę sąd, Ja, PAN. 13 Waszym znakiem będzie krew na domach, w których się schronicie. Skoro zobaczę krew, ominę was i nie porazi was nieszczęście, gdy będę pustoszył ziemię Egiptu.
14 Macie upamiętnić ten dzień. Będziecie go obchodzić jako święto PANA. Po wszystkie pokolenia świętowanie go będzie wiecznym przykazaniem.
Przaśniki
15 Przez siedem dni będziecie jedli przaśniki, bowiem pierwszego dnia pozbędziecie się kwasu z waszych domów. Ktokolwiek jadłby chleb zakwaszony, od pierwszego aż do siódmego dnia, zostanie usunięty z Izraela.
16 Dnia pierwszego zwołacie święte zgromadzenie i dnia siódmego również zwołacie święte zgromadzenie. W tych dniach przerwiecie wszelkie wasze zajęcia, będziecie mogli przyrządzać tylko to, co każdy potrzebuje do jedzenia..
17 Będziecie przestrzegać zasad dotyczących przaśników, gdyż w tym dniu wyprowadziłem was w szyku bojowym z ziemi Egiptu. Będziecie obchodzić ten dzień przez wszystkie pokolenia, to jest wieczne przykazanie.
18 W pierwszym miesiącu, od wieczora dnia czternastego do wieczora dnia dwudziestego pierwszego, będziecie jeść przaśniki. 19 Przez siedem dni nie znajdzie się kwas w waszych domach. Ktokolwiek bowiem zjadłby chleb zakwaszony, zostanie usunięty ze społeczności Izraela, zarówno przybysz, jak i urodzony w kraju16. 20 Żadnego chleba zakwaszonego nie będziecie jedli, we wszystkich zaś waszych domach spożywać będziecie przaśniki.
Polecenia Mojżesza
21 Mojżesz wezwał wszystkich starszych Izraela i powiedział do nich:
- “Wybierzcie baranki dla waszych rodzin i zabijcie je jako Paschę. 22 Weźcie też wiązkę hizopu i zanurzcie ją we krwi zebranej w misie. Naznaczcie próg i odrzwia krwią wziętą z misy. Niech nikt z was nie wychodzi poza drzwi swego domu zanim zaświta! 23 Pan przejdzie przez Egipt siejąc spustoszenie, lecz gdy ujrzy krew na progu i na odrzwiach, ominie wejście i nie pozwoli Niszczycielowi wstąpić do waszych domów, by was porazić. 24 Będziecie strzec tych poleceń niczym przykazania danego wam i waszym potomkom na zawsze. 25 Nawet gdy wejdziecie do kraju, który da wam PAN zgodnie ze swą obietnicą, macie przestrzegać spełniania tego obrzędu. 26 Wówczas synowie wasi pytać was będą: ‘Czym jest ten obrzęd dla was?’ 27 Odpowiecie: ‘To jest ofiara Paschy17 dla PANA, gdyż ominął domy Izraelitów w Egipcie. Czyniąc spustoszenie w Egipcie, oszczędził nasze domy’.
Wtedy lud oddał pokłon i upadł na twarz. 28 Izraelici przystąpili do wypełnienia poleceń, których PAN udzielił Mojżeszowi i Aaronowi, niczego nie zaniedbując.
Śmierć pierworodnych
29 O północy PAN zgładził wszystkich pierworodnych w ziemi egipskiej. Od pierworodnego syna faraona, który zasiada na swym tronie, do pierworodnego syna skazańca, który przebywa w więzieniu, jak również wszystko pierworodne pośród bydła. 30 Faraon zbudził się tej nocy, a z nim cały jego dwór i wszyscy Egipcjanie. Rozległ się przeraźliwy lament, gdyż nie było w Egipcie domu, którego nie nawiedziłaby śmierć.
31 Nocą wezwał faraon Mojżesza i Aarona, i powiedział:
- “Natychmiast wyjdźcie z mojego kraju! Zabierzcie ze sobą wszystkich Izraelitów! Idźcie sobie służyć PANU, jak chcieliście. 32 Weźcie ze sobą trzody i bydło, bo i tego się domagaliście. Żegnam was18!”
33 Egipcjanie przynaglali lud, by co rychlej opuścił kraj. Mówili bowiem: “Wszyscy pomrzemy!”.
Z Ramzes do Sukkot
34 Lud zabrał ciasto, zanim zdążyło się zakwasić. Dzieże zawinięte w płaszcze zarzucili na plecy. 35 Izraelici postąpili według rady Mojżesza i poprosili Egipcjan o naczynia srebrne i złote oraz szaty. 36 PAN wzbudził u Egipcjan życzliwość względem ludu i spełnili ich prośbę. W taki sposób Izraelici złupili Egipt.
37 Izraelici wyruszyli z Ramzes do Sukkot: około sześciuset tysięcy pieszych mężczyzn, nie licząc dzieci19. 38 Towarzyszyły im rzesze innych ludów, oprócz tego niezliczone stada owiec i bydła.
39 Z ciasta zabranego z Egiptu, które nie zdążyło się zakwasić, Izraelici upiekli przaśniki. Zostali bowiem wypędzeni z Egiptu, nie mogli zwlekać, więc nie przygotowali żywności na drogę.
40 Czas pobytu Izraelitów w Egipcie wynosił czterysta trzydzieści lat. 41 Dopiero gdy upłynęło czterysta trzydzieści lat nadszedł ten dzień, w którym wszystkie zastępy PANA opuściły krainę Egiptu. 42 PAN czuwał tej nocy, by wyprowadzić ich z ziemi egipskiej, dlatego ta noc należy do PANA. Cały Izrael ma czuwać tej nocy, po wszystkie pokolenia.
Przepisy dotyczące Paschy
43 PAN powiedział do Mojżesza i Aarona:
- “Oto przepisy dotyczące Paschy. Obcym nie wolno jej spożywać. 44 Niewolnik zakupiony za pieniądze może w niej uczestniczyć pod warunkiem, że zostanie obrzezany. 45 Przybysz lub najemnik nie może do niej zasiąść.
46 Baranka należy jeść w jednym domu. Nie wyniesiesz nic z mięsa, ani nie będziesz łamał jego kości. 47 Tak ma postąpić cała społeczność Izraela.
48 Jeśli cudzoziemiec zamieszka u ciebie i chciałby obchodzić Paschę PANA, to wpierw masz obrzezać wszystkich mężczyzn w jego domu, a dopiero potem może do niej przystąpić. Będzie traktowany jak urodzony w kraju. Każdy zaś nieobrzezany nie będzie jej spożywał. 49 To samo Prawo dotyczy zarówno urodzonych w kraju, jak i przybyszów, którzy zamieszkają pośród was”.
50 Wszyscy Izraelici postąpili tak, jak polecił PAN Mojżeszowi i Aaronowi, niczego nie zaniedbując. 51 W tym właśnie dniu PAN wyprowadził Izraelitów w szyku bojowym z ziemi egipskiej.
Poświęcenie pierworodnych
13 1 PAN powiedział do Mojżesza:
- 2 ”Poświęć dla mnie wszystko, co pierworodne. Do mnie bowiem należą pierwociny łona matczynego pośród Izraelitów. Dotyczy to zarówno ludzi, jak i bydła”.
Przepisy dotyczące Przaśników
3 Mojżesz przemówił do ludu:
- “Pamiętajcie o tym dniu, w którym wyszliście z Egiptu, z domu niewoli. PAN potężnym ramieniem wyprowadził was bowiem stamtąd, dlatego macie powstrzymać się od chleba kwaszonego. 4 Przecież dzisiaj wychodzicie! W miesiącu Abib! 5 Gdy zaś PAN wprowadzi was do ziemi Kananejczyków, Chetytów, Amorytów, Chiwwitów i Jebusytów, którą obiecał dać waszym przodkom, do ziemi mlekiem i miodem płynącej, wówczas będziecie sprawować ten obrzęd w tym właśnie miesiącu. 6 Przez siedem dni będziesz jadł przaśniki, a w siódmym dniu urządzisz święto dla PANA. 7 Przaśniki będziesz jadł przez siedem dni. Na całym twoim obszarze nie może pojawić się ani chleb kwaszony, ani kwas. 8 W tym dniu będziesz opowiadał swojemu synowi: ‘Sprawuję ten obrzęd ze względu na to, co PAN uczynił dla mnie, gdy wychodziłem z Egiptu’.
9 Stanie się to dla ciebie znakiem na twej ręce i świadectwem pamięci pomiędzy twymi oczyma20, by Prawo PANA było na twoich ustach, PAN bowiem potężnym ramieniem wyprowadził cię z Egiptu. 10 Masz przestrzegać tego przykazania rok rocznie we właściwym czasie.
Pierworodni własnością PANA
11 Gdy PAN wprowadzi cię do ziemi Kanaan, zgodnie z obietnicą daną tobie i twoim przodkom, i da ci ją w posiadanie, 12 wówczas oddzielisz dla PANA wszelkie pierwociny łona matczynego, jak również każdy pierwszy płód pośród bydła, o ile bowiem jest samcem, należy do PANA. 13 Każde pierwododne oślę wykupisz barankiem, jeśli zaś nie wykupisz, masz złamać mu kark. Wykupisz każdego pierworodnego spośród twych potomków.
14 Jeśli w przyszłości syn twój zapyta cię: ‘Co to znaczy?’, odpowiesz: ‘Potężnym ramieniem PAN wyprowadził nas z Egiptu, z domu niewoli. 15 Gdy bowiem faraon uparcie sprzeciwiał się naszemu wyjściu, PAN zabił wszystkich pierworodnych w ziemi egipskiej, od człowieka aż do pierworodnych pośród bydła. Dlatego ja ofiaruję PANU wszelkie pierwociny łona matczynego, o ile są to samce, a każdego pierworodnego spośród moich potomków wykupuję’.
16 Stanie się to znakiem na twej ręce i ozdobą pomiędzy twymi oczyma, gdyż potężnym ramieniem PAN wyprowadził nas z Egiptu.
Z Sukkot do Etan
17 Gdy faraon uwolnił lud, Bóg nie poprowadził ich szlakiem wiodącym przez kraj Filistynów, mimo że tamtędy byłoby bliżej, gdyż pomyślał:
- “Żeby przypadkiem lud, stanąwszy w obliczu wojny, nie rozmyślił się i nie zawrócił do Egiptu”.
18 Bóg powiódł lud drogą okrężną przez pustynię nad Morzem Czerwonym. Izraelici wyruszyli z ziemi egipskiej w szyku bojowym. 19 Mojżesz zabrał ze sobą kości Józefa, gdyż ten zobowiązał Izraelitów uroczystą przysięgą:
- “Gdy Bóg pospieszy wam z pomocą, wówczas weźmiecie ze sobą stąd moje kości “.
20 Wyruszyli z Sukkot i rozbili obóz w Etan, na obrzeżach pustyni. 21 PAN zaś za dnia szedł przed nimi w słupie obłoku i wskazywał im drogę, nocą zaś świecił im w słupie ognia, by mogli wędrować dniem i nocą. 22 W dzień słup obłoku nie oddalał się sprzed ludu, ani w nocy słup ognia.
Z Etan nad brzeg Morza Czerwonego
14 1 PAN przemówił do Mojżesza:
- “2 Każ zawrócić Izraelitom i rozbić obóz pod Pi-Hachirot, pomiędzy Migdol a morzem, naprzeciw Baal-Sefon, nad brzegiem morza. 3 Faraon zapewne pomyśli sobie o Izraelitach: ‘Pobłądzili w kraju, pustynia zewsząd ich otacza’. 4 Ja zaś uczynię upartym serce faraona i wyruszy w pościg za wami. Wtedy okażę swą potęgę wobec faraona i całej jego armii. Przekonają się Egipcjanie, że ja jestem PANEM”.
Tak właśnie uczynili Izraelici.
Faraon zarządza pościg
5 Gdy doniesiono królowi Egiptu, że lud zbiegł, serce faraona i jego dworzan zwróciło się przeciwko Izraelitom. Rzekli więc:
- “Cóżeśmy uczynili! Pozwoliliśmy Izraelitom uwolnić się z naszej służby!”
6 Faraon rozkazał więc zaprząc swój rydwan i stanął na czele swego ludu. 7 Wziął ze sobą sześćset wyborowych rydwanów, wszystkie rydwany egipskie, a na każdym z nich mężnych wojowników. 8 PAN uczynił twardym serce faraona, króla Egiptu, który rzucił się w pościg za Izraelitami. Izraelici zaś szli naprzód ufnie, z podniesionym czołem21. 9 Egipcjanie gonili ich, aż dopadli obozujących nad brzegiem morza. Wszystkie konie i rydwany faraona, jego konnica i wojsko przybyły do Pi-Hachirot, naprzeciw Baal-Sefon.
Lęk Izraelitów
10 Gdy faraon był już blisko, Izraelici zdali sobie sprawę ze swego położenia: Oto Egipt ruszył przeciwko nim! Przerazili się ogromnie i zaczęli wołać do PANA. 11 Powiedzieli do Mojżesza:
- “Czyżby brakowało grobów w Egipcie, skoro wywiodłeś nas na pustynię, byśmy poginęli? Jaki sens ma to nasze wyjście z Egiptu, o które się postarałeś? 12 Czy nie sprawdza się to, o czym mówiliśmy ci w Egipcie: ‘Zostaw nas w spokoju, wolimy służyć Egipcjanom’? Lepiej by nam było służyć Egipcjanom niż ginąć na pustyni!”
13 Mojżesz odrzekł ludowi:
- “Nie bójcie się! Wytrwajcie, a zobaczycie wasze ocalenie, którego PAN dzisiaj dokona! Tych Egipcjan, których teraz macie przed sobą, nie zobaczycie już nigdy więcej. 14 PAN będzie walczył za was, bądźcie spokojni”.
Przejście przez Morze Czerwone
15 PAN powiedział do Mojżesza:
- “Czemu krzyczysz do mnie? Powiedz Izraelitom, żeby ruszali, 16 a ty podnieś swą laskę, wyciągnij rękę nad morzem i rozdziel je. Izraelici przejdą przez środek morza po suchej ziemi. 17 Ja zaś uczynię upartym serce Egipcjan, by weszli za nimi. Okażę moją chwałę przez to co uczynię faraonowi, całej jego armii, jego rydwanom i jego jeźdźcom. 18 Egipcjanie przekonają się, że ja jestem PAN, gdy okażę moją chwałę przed faraonem, jego rydwanami i jego jeźdźcami”.
19 Anioł Pański, który prowadził tabor Izraelitów, przeszedł na ich tyły. Również słup obłoku, który poprzedzał ich, stanął za nimi. 20 Zajął miejsce między taborem Egipcjan a taborem Izraelitów. Obłok więc dla jednych był ciemnością, drugim zaś rozjaśniał noc. Ani jedni, ani drudzy nie zbliżali się do siebie przez całą noc.
21 Mojżesz wyciągnął swą rękę nad morzem, PAN zaś przegnał morze wichrem wschodnim, który wiał przez całą noc. Wiatr osuszył morze, a wody się rozdzieliły. 22 Izraelici weszli w środek morza po suchej ziemi, a wody były im murem po prawej i po lewej stronie. 23 Egipcjanie w pogoni podążyli za nimi w środek morza, wszystkie konie faraona, rydwany i jeźdźcy. 24 O straży porannej22 PAN spojrzał ze słupa obłoku i ognia na tabor Egipcjan i pomieszał ich szyki. 25 Skierował w inną stronę koła ich rydwanów i z trudem poruszali się naprzód. Egipcjanie zawołali:
- “Uciekajmy przed Izraelem, gdyż Pan walczy za niego z Egiptem”
26 Wtedy PAN rzekł do Mojżesza:
- “Wyciągnij rękę nad morzem, aby wody zalały Egipcjan, ich rydwany i jeźdźców”.
27 Mojżesz wyciągnął rękę nad wodami, a one o poranku powróciły na swoje miejsce, Egipcjanie zaś biegli im naprzeciw. PAN pogrążył Egipcjan w samym środku morza. 28 Powracające wody zalały wozy, jeźdźców i całe wojsko faraona, które weszło w morze ścigając Izraelitów. Nikt spośród nich nie ocalał. 29 Izraelici zaś szli środkiem morza po suchej ziemi, a wody były im murem po prawej i po lewej stronie. 30 PAN wybawił w tym dniu Izraela spod władzy Egiptu. Izraelici widzieli martwych Egipcjan na brzegu morza. 31 Zobaczyli ogromną moc, której PAN użył wobec Egipcjan i zaczęli lękać się PANA. Uwierzyli PANU oraz jego słudze, Mojżeszowi.
Dziękczynna pieśń zwycięstwa
15 1 Wówczas Mojżesz zaśpiewał wraz z Izraelitami tę pieśń dla PANA:
“Zaśpiewam Panu,
Wielka jest Jego chwała.
On konia i jeźdźca
Pogrążył w odmętach.
2 PAN moją mocą i pieśnią23,
On stał się moim wybawcą.
To mój Bóg! Będę Go uwielbiał,
Bóg mego ojca! Będę Go wywyższał.
3 PAN, potężny wojownik!
PAN, takie jest Jego imię!
4 Rydwany faraona i jego wojsko
Rzucił w morze.
Wyborni jego wodzowie
Potonęli w Morzu Czerwonym.
5 Pochłonęła ich otchłań,
Pogrążyli się w głębinach jak kamień.
6 Prawica Twoja, PANIE,
Osławiona potęgą!
Prawica Twoja, PANIE,
Starła nieprzyjaciela!
7 Ogromem Twej chwały
Powaliłeś wroga.
Poraziłeś ich swym gniewem,
Spłonęli jak plewy.
8 Pod tchnieniem Twych nozdrzy
Spiętrzyły się wody,
Wałem stanęły odmęty,
W głębinach zastygły kipiele.
9 Rzekł nieprzyjaciel:
- “Dopadnę! Pochwycę!
Rozdzielę łupy!
Nasycę swą żądzę!
Wyciągnę miecz!
Wytraci ich moje ramię!”
10 Powiałeś swym tchnieniem,
Pochłonęło ich morze,
Poszli na dno jak ołów
W niezgłębione odmęty.
11 Któż jest równy Tobie
Pośród bóstw, o PANIE?
Któż jest równy Tobie?
Tyś wspaniały w świętości,
Straszliwy w swej chwale,
Tyś sprawcą cudów.
12 Wyciągnąłeś prawicę,
Pochłonęła ich ziemia.
13 Prowadzisz w łaskawości swojej
Lud, który wybawiłeś.
Powiedziesz go w swojej potędze
Do Twej świętej krainy.
14 Usłyszą to narody i zadrżą
Groza owładnie
Ludami Filistei,
15 Przerażą się książęta Edomu,
Strach zdejmie władców Moabu,
Struchleją mieszkańcy Kanaanu,
16 Ogarnie ich lęk i przerażenie.
Na widok potęgi Twej prawicy
Zamilkną jak kamień.
A lud twój przejdzie, PANIE,
Lud, który Ty nabyłeś na własność.
17 Poprowadzisz go i zasadzisz
Na górze Twego dziedzictwa,
W miejscu, które na swoją siedzibę
Przygotowałeś, o PANIE,
Na Świątynię Pańską
Przysposobiły je Twe ręce.
18 Pan króluje na wieki, na zawsze”.
19 Istotnie bowiem, koń faraona, jego rydwan i jeźdźcy ruszyli w morze, a PAN sprawił, że spadły na nich z powrotem wody morskie, Izraelici zaś kroczyli po suchej ziemi środkiem morza. 20 Wówczas prorokini Miriam, siostra Aarona, wzięła do ręki bębenek, a za nią podążyły w pląsach z bębenkami wszystkie kobiety Izraelskie. 21 Miriam zaś zaintonowała dla nich refren:
“Śpiewajcie Panu,
Wielka jest Jego chwała.
On konia i jeźdźca
Pogrążył w odmętach”.
DROGA PRZEZ PUSTYNIĘ
Gorzkie wody w Mara
22 Mojżesz kazał Izraelowi ruszać znad Morza Czerwonego, wyszli więc na pustynię Sur. Uszli trzy dni drogi przez pustynię, lecz nie mogli znaleźć wody. 23 Przybyli do Mara, lecz tamtejsza woda nie nadawała się do picia, bo była gorzka. Dlatego nazwano to miejsce Mara24.
24 Lud zaczął szemrać przeciw Mojżeszowi:
- “Co będziemy pili?”.
25 Mojżesz wołał do PANA, a PAN wskazał mu drzewo, które wrzucone do wody, uzdatniało ją do picia. Tam PAN ustanowił dla niego przepisy i prawa, tam też wystawił go na próbę.
26 PAN rzekł:
- “Jeśli we wszystkim będziesz posłuszny poleceniom PANA, Boga twego i będziesz robił to, co jest zgodne z Jego wolą, jeśli wsłuchasz się w Jego przykazania i będziesz przestrzegać Jego ustaw, wówczas nie ześlę na ciebie żadnej z chorób, którymi dotknąłem Egipcjan, gdyż Ja jestem PANEM, który cię uzdrawia”.
25 Następnie przybyli do Elim. Było tam dwanaście źródeł i siedemdziesiąt palm. Tam też, nad wodą, rozbili obóz.
Przepiórki i manna
16 1 Piętnastego dnia drugiego miesiąca od wyjścia z ziemi egipskiej, cała społeczność Izraela opuściła Elim i ruszyła przez pustynię Sin, która znajduje się między Elim a Synajem. 2 Cała społeczność Izraela szemrała na pustyni przeciw Mojżeszowi i Aaronowi. 3 Izraelici narzekali:
- “Oby dane nam było umrzeć, zgodnie ze zrządzeniem PANA, w Egipcie, siedząc nad garem mięsa, jedząc chleb do sytości! Wy zaś wywiedliście nas na pustkowie, by całe to zgromadzenie zamorzyć głodem”.
4 Wówczas PAN rzekł do Mojżesza:
- “Oto ja spuszczę na was chleb z nieba, jak deszcz. Każdego dnia lud wyjdzie, by zebrać porcję przeznaczoną na dany dzień. Wystawię go na próbę, by przekonać się, czy będzie postępował według mojego Prawa, czy też nie. 5 Szóstego bowiem dnia będą musieli zrobić zapasy, gdyż zbiorą dwa razy tyle, co w pozostałe dni”.
6 Mojżesz i Aaron ogłosili wszystkim Izraelitom:
- “Wieczorem przekonacie się, że PAN wyprowadził was z ziemi egipskiej, 7 a rano zobaczycie chwałę PANA, gdyż PAN słyszy, że szemrzecie przeciw Niemu. A my, kimże jesteśmy, że narzekacie na nas?”
8 Mojżesz ciągnął dalej:
- “Otóż PAN da wam wieczorem mięso, byście się najedli, rankiem zaś chleb, byście się nasycili, gdyż słyszy PAN, że uskarżacie się, szemrząc przeciwko Niemu. A my, kimże jesteśmy? Przecież to nie na nas narzekacie, ale na PANA”.
9 Do Aarona zaś Mojżesz powiedział:
- “Ogłoś całej społeczności Izraela: ‘Zbliżcie się do PANA, gdyż usłyszał wasze skargi’”.
10 Gdy Aaron oznajmił te słowa całej społeczności Izraela, zwrócili się ku pustyni, a ich oczom objawiła się chwała PANA w obłoku. 11 PAN rzekł do Mojżesza:
- “12 Usłyszałem narzekanie Izraelitów. Ogłoś im: ‘O zmierzchu będziecie jeść mięso, a rankiem nasycicie się chlebem. Przekonacie się, że Ja jestem PANEM’”.
13 I rzeczywiście, pod wieczór nadleciały stada przepiórek i pokryły obozowisko, a o świcie gęsta mgła osiadającej rosy ogarnęła obóz. 14 Gdy mgły się uniosły, na powierzchni pustyni leżały drobne, okrągłe ziarenka, podobne do szronu. 15 Gdy Izraelici to zobaczyli, mówili jeden do drugiego: “Man hu”25, gdyż nie wiedzieli, cóż to takiego. Mojżesz powiedział do nich:
- “To jest właśnie chleb, który PAN daje wam jako pożywienie. 16 A oto, co PAN nakazuje: ‘Niech każdy nazbiera tyle, ile potrzebuje na posiłek. Zbierzcie również dla tych, którzy pozostali w namiotach, licząc jeden omer26 na osobę’”.
17 Tak też postąpili Izraelici, jedni zebrali więcej, inni zaś mniej. 18 Gdy odmierzyli po omerze, okazało się, że nie zbywało tym, co zebrali więcej i nie zabrakło tym, którzy zebrali mniej. Każdy nazbierał tyle, ile potrzebował na posiłek. 19 Mojżesz rzekł do nich:
- “Niech nikt nie odkłada zapasów na następny dzień!”
20 A jednak nie posłuchano Mojżesza, wielu zostawiło część porcji do następnego poranka. Wówczas zalęgły się robaki i wszystko się popsuło. Mojżesz rozgniewał się na nich. 21 Z dnia na dzień każdy zbierał o poranku tyle, ile potrzebował na posiłek, a gdy zaczynało grzać słońce, reszta się rozpływała. 22 Szóstego zaś dnia zebrali podwójną porcję pożywienia, po dwa omery na osobę. Naczelnicy społeczności przyszli do Mojżesza i donieśli mu o tym, 23 na co on rzekł:
- “Tak właśnie polecił PAN: ‘Jutro będzie czas odpoczynku, święty szabat dla PANA. Upieczcie, co macie upiec, ugotujcie, co macie ugotować, a całą resztę zachowajcie sobie jako zapasy na jutro”.
24 Zostawili więc pożywienie do rana, zgodnie z poleceniem Mojżesza, a ono się nie popsuło, ani robactwo się w nim nie zalęgło. 25 Mojżesz zachęcał ich:
- “Posilcie się dzisiaj tym, co zebraliście wczoraj, gdyż mamy szabat dla PANA! Dzisiaj nie znajdziecie pożywienia na polach. 26 Przez sześć dni zbieracie je, lecz dnia siódmego przypada szabat, więc nie będzie go w tym dniu”.
27 Niektórzy jednak spośród ludu wyszli, by zbierać również siódmego dnia, ale nic nie znaleźli. 28 Na to rzekł PAN do Mojżesza:
- “Jak długo jeszcze sprzeciwiać się będziecie zachowywaniu moich przykazań i mojego Prawa? 29 Patrzcie! PAN sam obdarzył was szabatem! Dlatego On daje wam w szóstym dniu podwójną porcję pożywienia. W siódmym zaś niech każdy pozostanie w domu i nie opuszcza swego miejsca”.
30 Odpoczął więc lud dnia siódmego.
31 Izraelici nazwali ów pokarm manną. Był on podobny do nasion koriandru, biały, o smaku placka z miodem. 32 Mojżesz powiedział:
- “Tak polecił PAN: ‘Odmierz jeden omer manny, na pamiątkę dla przyszłych pokoleń, by mogli oglądać pożywienie, jakim karmiłem ich na pustyni, gdy wyprowadziłem ich z ziemi egipskiej”.
33 Następnie Mojżesz rzekł do Aarona:
- “Weź dzban, wsyp do niego miarę jednego omera manny i postaw przed PANEM jako pamiątkę dla przyszłych pokoleń”.
34 Aaron umieścił naczynie na pamiątkę przed Świadectwem Przymierza27, zgodnie z poleceniem, które PAN dał Mojżeszowi.
35 Izraelici żywili się manną przez czterdzieści lat, aż doszli do ziemi, na której mieli się osiedlić. Jedli mannę do czasu, aż dotarli do granic krainy Kanaan. 36 Omer zaś to jedna dziesiąta efy.
Woda ze skały
17 1 Cała społeczność Izraela wyruszyła z pustyni Sin, by odbyć kolejne etapy wędrówki, według woli PANA. Rozbili obóz w Refidim, lecz nie było tam wody, by lud mógł się napić. 2 Wszczęli zatem spór z Mojżeszem, mówiąc:
- “Dajcie nam wody! Chce nam się pić!”
Mojżesz bronił się:
- “Dlaczego kłócicie się ze mną? Czemu wystawiacie PANA na próbę?”
3 Lud omdlewał z pragnienia, więc zaczął czynić wyrzuty Mojżeszowi:
- “Do czego to podobne! Czy po to wywiodłeś nas z Egiptu, żebyśmy poginęli? Żeby nasze dzieci i nasze trzody poumierały z pragnienia?”
4 Wołał więc Mojżesz do PANA:
- “Co mam począć z tym ludem? Jeszcze trochę, a ukamienują mnie!”
5 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Wystąp przed lud, przywołaj do siebie starszyznę Izraela, weź do ręki laskę, którą uderzyłeś wody Nilu, i ruszaj. 6 Oto Ja stanę przed tobą tam, na skale, na górze Horeb. Gdy uderzesz w skałę, wypłynie z niej woda i lud zaspokoi pragnienie”.
Mojżesz zrobił tak na oczach starszyzny Izraela.
7 Miejsce to nazwano Bunt i Kuszenie z powodu kłótni, jaką wszczęli Izraelici oraz dlatego, że wystawili PANA na próbę, mówiąc: “Czy aby na pewno PAN jest wśród nas?”
Bitwa z Amalekitami pod Refidim
8 Tymczasem do Refidim nadciągnęli Amalekici, by walczyć z Izraelitami. 9 Mojżesz wydał rozkaz Jozuemu:
- “Zwerbuj odpowiednich mężczyzn i przygotuj się, by stawić czoła Amalekitom. Ja zaś stanę jutro na szczycie wzgórza, w dłoni trzymać będę laskę Bożą”.
10 Jozue spełnił rozkaz Mojżesza i uderzył na Amalekitów, Mojżesz zaś, wraz z Aaronem i Churem, wspięli się na szczyt wzgórza. 11 Gdy Mojżesz wznosił ręce, szala zwycięstwa przechylała się na stronę Izraelitów, gdy zaś opuszczał, górą byli Amalekici. 12 Z czasem ramiona Mojżesza zdrętwiały, podsunięto mu więc kamień, aby mógł usiąść, Aaron zaś i Chur podtrzymywali jego ręce, jeden z jednej, a drugi z drugiej strony. W ten sposób ramiona Mojżesza nie opadły aż do zachodu słońca. 13 Jozue zaś rozgromił doszczętnie wszystkie oddziały Amalekitów.
14 PAN powiedział do Mojżesza:
- “Zapisz to w księgach na wieczną pamiątkę i wyryj w pamięci Jozuego: Oto ja wymazuję pod niebem wszelkie wspomnienie po Amalekitach!”
15 Mojżesz zbudował ołtarz i nadał mu nazwę “PAN moją chorągwią”, 16 następnie powiedział:
- “PAN przysiągł na swój tron28! Po wieczne czasy, w imię PANA, wojna Amalekitom!”.
Jetro odwiedza Mojżesza
18 1 Do teścia Mojżesza, Jetry, kapłana Madianitów, dotarły wieści o wszystkim, czego Bóg dokonał dla Mojżesza i dla swego ludu, Izraela, a zwłaszcza o tym, że PAN wyprowadził Izraelitów z Egiptu. 2 Zabrał więc ze sobą żonę Mojżesza, Seforę, którą ten uprzednio odesłał, 3 oraz obu jego synów. Pierwszy miał na imię Gerszom, gdyż powiedział Mojżesz: “Byłem przybyszem w obcej krainie”29, 4 drugi zaś nazywał się Eliezer, od słów: “Bóg mojego ojca pospieszył mi z pomocą i wybawił mnie od miecza faraona”30.
5 Jetro, teść Mojżesza, przybył do niego wraz z jego żoną oraz synami na pustynię, do obozowiska u stóp góry Boga. 6 Kazał on zapowiedzieć Mojżeszowi:
- “To ja, twój teść Jetro, przychodzę do ciebie. Ze mną jest twoja żona i obaj synowie”.
7 Mojżesz wyszedł na spotkanie teścia, oddał mu pokłon i ucałował go, po czym, przywitawszy się wzajemnie, udali się do namiotu. 8 Mojżesz opowiedział teściowi o wszystkim, czego PAN dokonał wobec faraona i Egiptu ze względu na Izraela oraz jak PAN wybawił ich w drodze ze wszelkich niebezpieczeństw, które na nich czyhały. 9 Jetro radował się dobrem, jakie PAN wyświadczył Izraelitom, gdy wybawił ich z mocy Egiptu, 10 i rzekł:
- “Niech będzie błogosławiony PAN, który uwolnił was spod władzy Egiptu i z mocy faraona, oraz wybawił lud z niewoli egipskiej! 11 Teraz przekonałem się, że PAN jest potężniejszy od wszystkich bogów, gdyż odpłacił Egipcjanom z nawiązką za ich pychę”.
12 Jetro, teść Mojżesza, przyprowadził bydło na całopalenie i na ofiary dla Boga, następnie przybył Aaron wraz z całą starszyzną Izraela i biesiadowali z teściem Mojżesza przed Bogiem.
Mojżesz ustanawia sędziów
13 Nazajutrz Mojżesz zasiadł, by rozstrzygać spory wśród ludu, a lud przybywał do niego ze sprawami od rana aż do wieczora. 14 Gdy teść Mojżesza zauważył, jak trudzi się on dla ludu, zapytał:
- “Cóż to za sposób sprawowania sądów? Dlaczego ty zasiadasz sam, a cały lud przedkłada ci sprawy od rana do wieczora?”
15 Mojżesz odparł swemu teściowi:
- “Lud przychodzi do mnie, by rozeznać wolę Boga. 16 Gdy pojawi się jakaś sprawa sporna, stają przede mną, a ja rozstrzygam między zwaśnionymi stronami, ucząc ich przykazań Boga i Jego Prawa”.
17 Teść Mojżesza odrzekł:
- “Nie postępujesz roztropnie. 18 Zamęczycie się na śmierć, zarówno ty, jak i twój lud, gdyż praca, którą wykonujesz jest zbyt ciężka dla ciebie, samemu jej nie podołasz. 19 Posłuchaj zatem, co ci powiem. Chciałbym służyć ci radą, a PAN niech będzie z tobą. Oczywiście, ty wstawiaj się za ludem przed Bogiem, ty przedkładaj Bogu ich sprawy, 20 objaśniaj im przykazania i prawa, wskazuj drogę, którą mają kroczyć oraz uczynki, jakie mają pełnić. 21 Ale upatrz sobie spośród ludu mężczyzn statecznych, bogobojnych, prawdomównych i nieprzekupnych, a następnie ustanów ich tysięcznikami, setnikami, piędziesiątnikami i dziesiętnikami. 22 Oni będą zajmowali się na co dzień rozstrzyganiem sporów. Jeśli trafi się coś poważnego, niech odwołają się do ciebie, zaś sprawy błahe niech rozsądzają sami. W ten sposób część obowiązków przerzucisz na nich. 23 Jeśli tak postąpisz, a Bóg nakaże ci podobnie, wówczas i ty podołasz swym zadaniom, i lud powróci do siebie zadowolony”.
24 Mojżesz posłuchał swego teścia i postąpił dokładnie według jego rady. 25 Wybrał spośród Izraelitów mężczyzn statecznych i ustanowił ich przełożonymi nad ludem, tysięcznikami, setnikami, piędziesiątnikami i dziesiętnikami. 26 Oni zajmowali się na co dzień rozstrzyganiem sporów. W sprawach trudnych odwoływali się do Mojżesza, zaś błahe rozsądzali sami.
27 Mojżesz rozstał się z teściem, który udał się do swego kraju.
PRZYMIERZE NA SYNAJU
Z Refidim do stóp góry Synaj
19 1 W trzecim miesiącu od wyjścia Izraelitów z ziemi egipskiej nadszedł dzień, w którym dotarli na pustynię Synaj. 2 Wyruszyli z Refidim, a po przybyciu na pustynię Synaj rozbili obóz.
Zapowiedź przymierza
Izraelici założyli obozowisko naprzeciw góry, 3 Mojżesz zaś wstąpił do Boga. PAN zawołał do niego ze szczytu góry:
- “Tak powiesz domowi Jakuba, tak oznajmisz Izraelitom: 4 Widzieliście na własne oczy, co uczyniłem Egipcjanom, uniosłem was na skrzydłach orłów i przywiodłem was do siebie. 5 Jeśli więc teraz będziecie mi naprawdę posłuszni i będziecie strzec mojego przymierza, staniecie się moją szczególną własnością, bardziej niż inne narody, gdyż do mnie należy cała ziemia. 6 Ale wy będziecie dla mnie królestwem kapłanów i narodem świętym. To są słowa, które masz powtórzyć Izraelitom”.
7 Powróciwszy, Mojżesz zwołał starszyznę ludu i przekazał im wszystko, co mu PAN polecił. 8 Lud jak jeden mąż odpowiedział:
- “Wszystkie słowa PANA spełnimy!”
Gdy Mojżesz zaniósł PANU obietnicę ludu, 9 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Ja sam przyjdę do ciebie w gęstym obłoku, by lud słyszał gdy będę mówił do ciebie i wierzył ci już na zawsze”.
Przygotowanie ludu do zawarcia przymierza
Gdy Mojżesz przekazał PANU słowa ludu, 10 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Idź do ludu i przygotuj ich dziś i jutro do uświęcenia. Niech wypiorą swe ubranie 11 i będą gotowi na trzeci dzień, gdyż trzeciego dnia, na oczach wszystkich PAN zstąpi na górę Synaj. 12 Nakreśl wokół granicę dla ludu i ogłoś mu: ‘Strzeżcie się, by nie wchodzić na górę, ani nawet dotykać jej zbocza. Kto bowiem dotknąłby góry, natychmiast zginie. 13 Ukamienujecie go lub przeszyjecie strzałami, lecz nie wolno wam go dotykać. Nie oszczędzicie ani zwierzęcia, ani człowieka’. Dopiero gdy róg zabrzmi przeciągle, wejdą na górę”.
14 Mojżesz zszedł z góry do ludu i przygotował ich do uświęcenia. Gdy wyprali swe ubranie, 15 rzekł do nich:
- “Bądźcie gotowi na trzeci dzień. Powstrzymajcie się od współżycia z kobietami”.
Bóg objawia się ludowi
16 Trzeciego dnia o świcie rozległy się grzmoty i zaczęło błyskać. Gęsty obłok pokrył górę i rozległ się potężny głos rogu. Cały lud w obozowisku zadrżał ze strachu. 17 Mojżesz zaś wyprowadził wszystkich z obozu na spotkanie z Bogiem. Stanęli u stóp góry.
18 Góra Synaj cała spowita była dymem, gdyż PAN zstąpił na nią w ogniu. Dym buchał z niej jak z pieca, a góra drżała jakby ze strachu31. 19 Dźwięk rogu rozbrzmiewał coraz donośniej, Mojżesz zaś rozmawiał z Bogiem, a Bóg odpowiadał mu grzmiącym głosem.
20 Gdy PAN zstąpił na szczyt góry Synaj, wezwał tam również Mojżesza. Mojżesz tam wszedł, 21 a PAN rzekł do niego:
- “Zejdź i upomnij lud, by nie łamali zakazu, chcąc wspiąć się na górę do PANA, by Go zobaczyć. W przeciwnym razie wielu z nich zginie. 22 Nawet kapłani, którzy przystępują do PANA, mają się uświęcić przez ryt oczyszczenia, aby ich również PAN nie poraził”.
23 Mojżesz odrzekł PANU:
- “Ludowi nie wolno wchodzić na górę Synaj, gdyż Ty sam ostrzegłeś nas, mówiąc: ‘Zakreśl granice i przygotuj ją do uświęcenia’”.
24 PAN jednak nalegał:
- “Masz zejść natychmiast! Potem wejdziesz razem z Aaronem. Kapłani zaś oraz lud niech nie łamią zakazu chcąc wstąpić ku PANU. W przeciwnym razie porażę ich”.
25 Mojżesz więc zszedł do ludu i ostrzegł ich.
Dziesięcioro przykazań
20 1 Bóg wypowiedział wszystkie te słowa:
- “2 Ja jestem PAN, Bóg twój. Ja wyprowadziłem cię z ziemi egipskiej, z domu niewoli. 3 Nie będziesz miał żadnych innych bogów, oprócz mnie. 4 Nie uczynisz więc sobie figury bożka, co zaś tyczy się wszelkich podobizn32 przedstawiających to, co najwyżej na niebie, najniżej pod ziemią i najgłębiej w wodach podziemnych, 5 nie będziesz oddawał im czci, ani nie będziesz im służył, gdyż Ja jestem PANEM, twoim Bogiem. Jestem Bogiem zazdrosnym, nieprawość tych, którzy mnie nienawidzą, karzę w ich synach, nawet w trzecim i czwartym pokoleniu. 6 Tym zaś, którzy mnie miłują i strzegą moich przykazań, świadczę miłosierdzie, i to aż do tysięcznego pokolenia.
7 Nie będziesz nadużywał imienia PANA, twego Boga w próżnych sprawach, gdyż PAN nie pozostawi bez kary każdego, kto wypowie Jego imię na próżno.
8 Pamiętaj o dniu szabatu, by strzec jego świętości. 9 Przez sześć dni będziesz pracował, aby wypełnić wszystkie twoje powinności, 10 dzień zaś siódmy jest szabatem dla PANA, twego Boga. Nie podejmiesz wówczas żadnego zajęcia, ani ty, ani twoi synowie, ani córki, ani niewolnicy, ani niewolnice, ani nawet bydło, czy przybysz, który przestąpił twój próg. 11 W sześciu bowiem dniach PAN uczynił niebo i ziemię, morze i wszystko, co w nich przebywa, a siódmego dnia odpoczął. Dlatego PAN pobłogosławił dzień szabatu i uczynił go świętym.
12 Otaczaj szacunkiem swego ojca i matkę, abyś cieszył się długim życiem w krainie, którą PAN, twój Bóg, cię obdarzy.
13 Nie dopuścisz się morderstwa, 14 nie popełnisz zdrady małżeńskiej, 15 nie będziesz kradł, 16 nie złożysz fałszywego zeznania przeciw swemu bliźniemu.
17 Nie będziesz pożądał dobytku bliźniego swego. Nie będziesz pożądał jego żony, jego niewolnika lub niewolnicy, wołu lub osła, ani czegokolwiek, co należy do niego”.
Mojżesz sam na sam z Bogiem
18 Gdy cały lud ujrzał gromy i błyskawice, usłyszał dźwięk rogu i zobaczył dymiącą górę, wówczas przeraził się i przystanął z daleka. 19 Rzekli do Mojżesza:
- “Ty mów do nas, a będziemy słuchali. Niech Bóg do nas nie przemawia, byśmy nie poginęli”.
20 Mojżesz odpowiedział ludowi:
- “Nie lękajcie się, gdyż PAN zstąpił po to, by wystawić was na próbę oraz po to, abyście żyli w Jego bojaźni i nie grzeszyli”.
21 Lud stał z daleka, Mojżesz zaś przybliżył się do ciemnego obłoku, w którym przebywał Bóg.
SZCZEGÓŁOWE PRZEPISY PRAWNE
Ołtarz
22 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Tak powiesz Izraelitom: Widzieliście, że mówiłem do was z nieba. 23 Nie uczynicie więc sobie bogów odlanych ze srebra ani ze złota, których czcić będziecie na równi ze mną. 24 Z ziemi zrobisz dla mnie ołtarz, na którym będziesz składać ofiary całopalne i ofiary komunii, owce i bydło. Gdziekolwiek pamiętać będziesz o moim Imieniu, tam przybędę do ciebie i będę ci błogosławił.
25 Jeśli zaś zechcesz wznieść mi ołtarz kamienny, to nie buduj go z kamienia ciosanego, gdyż ostrze narzędzia zbezcześciłoby go.
26 Nie będziesz wchodził po stopniach do mojego ołtarza, byś przypadkiem nie odsłonił przy nim swej nagości.
Niewolnicy pochodzenia hebrajskiego
21 1 Oto prawa, które im ogłosisz: 2 Jeśli kupisz niewolnika hebrajskiego, przez sześć lat będzie służył, a siódmego zostanie wypuszczony na wolność. 3 Jeśli sam został zakupiony, sam też odejdzie; jeśli zaś był żonaty, wówczas jego małżonka odejdzie wraz z nim. 4 Jeżeli natomiast jego właściciel dał mu żonę, a ona urodziła synów lub córki, to żona i dzieci pozostaną u właściciela, on zaś otrzyma wolność. 5 Jeśliby jednak ów niewolnik oświadczył: ‘Kocham mojego pana, moją żonę i moich synów, nie chcę iść na wolność’, 6 wówczas właściciel zaprowadzi go przed Boga33, postawi go przy wrotach lub przy odrzwiach i przekłuje jego ucho szydłem [na znak, że] na zawsze pozostanie jego niewolnikiem.
Sprzedaż córki w celu wydania za mąż
7 Jeśli ktoś sprzedałby swoją córkę jako niewolnicę34, nie odejdzie ona jak inni niewolnicy. 8 Jeżeli nie spodoba się swemu panu, który zamierzał ją poślubić, to może zostać odkupiona. Nie wolno mu jednak odsprzedać jej cudzoziemcom, bo byłoby to zdradą. 9 Jeśli przeznaczy ją dla swego syna, ma ją traktować jak córkę. 10 Jeżeli poślubi drugą żonę, nie odmówi pierwszej pożywienia, ubrania ani współżycia. 11 Jeśli zaniedba tych trzech rzeczy, wówczas może ona odejść darmo, bez wykupu.
Przestępstwa karane śmiercią
12 Kto śmiertelnie zrani człowieka, będzie ukarany śmiercią. 13 Jeśli jednak nie zrobi tego umyślnie, a Bóg dozwoli, że popełni zabójstwo, ja wskażę ci miejsce, gdzie będzie mógł się schronić. 14 Gdyby zaś czyhał na swego bliźniego, by zabić go podstępnie, to nawet od mego ołtarza masz go oderwać i ukarać śmiercią.
15 Kto zrani swego ojca lub matkę, zostanie ukarany śmiercią.
16 Kto porwie człowieka i sprzeda go lub będzie go trzymać w niewoli, zostanie ukarany śmiercią.
17 Kto przeklnie swego ojca lub matkę, zostanie ukarany śmiercią.
Zranienie spowodowane przez człowieka
18 Jeśli mężczyźni pokłócą się i jeden uderzy drugiego kamieniem lub pięścią, nie zabije go jednak, lecz ciężko zrani35, 19 ten zaś z czasem wstanie i będzie chodził po ulicy o lasce, sprawca będzie niewinny, lecz zapłaci za jego przymusową bezczynność, aż całkowicie wyzdrowieje.
20 Jeśli ktoś uderzy kijem swojego niewolnika lub niewolnicę i spowoduje śmierć na miejscu, podlega karze zemsty. 21 Jeżeli jednak niewolnik przeżyje dzień lub dwa, nie podlega zemście, gdyż jest własnością swego pana.
22 Jeśli mężczyźni podczas bójki uderzą kobietę w ciąży, spowodują poronienie, lecz ona nie odniesie innego uszczerbku na zdrowiu, wówczas według prawa winny wypłaci odszkodowanie, którego zażąda mąż kobiety.
23 W przypadku szkód na zdrowiu, zapłacisz:
życiem za życie,
24 okiem za oko,
zębem za ząb,
ręką za rękę,
nogą za nogę,
25 oparzeniem za oparzenie,
raną za ranę,
sińcem za siniec.
26 Jeśli ktoś ugodzi w oko swego niewolnika lub niewolnicę i wybije je, za jego oko obdarzy go wolnością. 27 Jeśli ktoś wybije ząb swemu niewolnikowi lub niewolnicy, za jego ząb obdarzy go wolnością.
Śmierć spowodowana przez zwierzę
28 Jeśli czyjś wół zabiłby rogami mężczyznę lub kobietę, ma zostać ukamienowany, a jego mięsa nie wolno jeść. Właściciel wołu będzie niewinny. 29 Jeżeli jednak wół bódł od dawna, a jego właściciel, mimo ostrzeżeń, nie pilnował go dostatecznie i ten zabiłby mężczyznę lub kobietę, wówczas wół ma zostać ukamienowany a jego właściciel poniesie śmierć. 30 Gdyby jednak zażądano od niego odszkodowania, zapłaci za swoje życie taki okup, jaki mu wyznaczą. 31 Tych samych zasad należy się trzymać, jeśli wół zabiłby rogami chłopca lub dziewczynkę.
32 Jeśli wół zabije niewolnika lub niewolnicę, należy zapłacić ich właścicielowi trzydzieści sykli oraz ukamienować wołu.
Szkody poniesione na zwierzętach
33 Jeśli ktoś zostawi studnię odkrytą lub wykopie ją i nie zabezpieczy, wskutek czego wpadnie do niej wół lub osioł, 34 wówczas właściciel studni zapłaci odszkodowanie. Wyrówna stratę właścicielowi zabitego zwierzęcia, a ono będzie należeć do niego.
35 Gdyby czyjś wół zabił rogami wołu jego sąsiada, sprzedadzą żywego wołu, a zapłatę oraz martwe zwierzę podzielą między sobą. 36 Jeżeli jednak wół bódł od dawna, a jego właściciel nie pilnował go dostatecznie, wówczas odda wołu za wołu, a martwe zwierzę będzie należeć do niego.
Kradzież
37 Jeśli ktoś ukradnie wołu lub owcę i zabije bądź sprzeda, odda pięć wołów za jednego i cztery owce za jedną.
22 1 Jeśli ktoś zaskoczy złodzieja podczas włamania i zrani go śmiertelnie, nie będzie winien przelanej krwi. 2 Jeśli jednak uczyni to po wschodzie słońca, wówczas dopuścił się morderstwa, gdyż kara za kradzież polega na uiszczeniu odszkodowania. Jeśli nie ma z czego zapłacić, zostanie sprzedany za popełnienie kradzieży. 3 Jeśli znajdą u niego skradzione dobra, czy to będzie wół, czy osioł, czy owca, o ile będą jeszcze żywe, zwróci w dwójnasób.
Szkody i odszkodowania
4 Jeśli ktoś zniszczy pole lub winnicę przez wypas swej trzody na cudzych gruntach, odda jako odszkodowanie najlepsze plony swego pola i swojej winnicy.
5 Jeśli rozniecony ogień rozniesie się po cierniach, ogarnie stóg zboża, ziarno w kłosach, a nawet całe pole, odszkodowanie zapłaci ten, kto spowodował pożar.
6 Przypuśćmy, że ktoś da drugiemu na przechowanie pieniądze lub jakikolwiek przedmiot i zostanie to skradzione z jego domu. Jeśli schwytają złodzieja, ma on zwrócić w dwójnasób. 7 Jeśli zaś złodzieja nie znajdą, właściciel domu stanie wobec Boga36, by okazało się czy nie wyciągnął ręki po własność swego bliźniego37.
8 Każda sprawa sporna – o wołu, o osła, o owcę, o szatę, o zgubę – dotycząca prawa własności – ma być rozstrzygana wobec Boga na podstawie zeznań obu stron. Kogo Bóg uzna za winnego, ten wynagrodzi w dwójnasób swemu bliźniemu.
Zwierzęta oddane pod opiekę lub pożyczone
9 Jeśli ktoś powierzy drugiemu osła, wołu, owcę bądź inne zwierzę, a ono zdechłoby, uległo kalectwu lub zostało zabrane przemocą, lecz bez świadków, 10 wówczas podejrzany złoży przysięgę wobec Boga, że nie wyciągnął ręki po własność swego bliźniego. Poszkodowany przyjmie przysięgę, bez konieczności wynagrodzenia. 11 Jeśli jednak zostało skradzione z jego obejścia, zwróci właścicielowi odszkodowanie. 12 Jeśli zaś zostałoby rozszarpane, ma przynieść zwłoki jako dowód i nie będzie zobowiązany do wyrównania szkody.
13 Jeśli ktoś pożyczy zwierzę od drugiego, a ono ulegnie kalectwu lub zdechnie pod nieobecność właściciela, należy zapłacić odszkodowanie. 14 Jeśli jednak właściciel był przy nim, nie należy mu się odszkodowanie. Jeśli zwierzę zostało wynajęte za opłatą, zysk z wynajmu wyrównuje szkodę.
Małżeństwo wskutek uwiedzenia
15 Jeśli ktoś uwiedzie dziewczynę nie zaręczoną z nikim i będzie z nią współżył, niech uiści opłatę ślubną i weźmie ją za żonę. 16 Nawet gdyby jej ojciec kategorycznie sprzeciwiał się wydaniu jej za niego, ma zapłacić sumę równoważną opłacie ślubnej za dziewicę.
Przestępstwa karane śmiercią
17 Uprawiającej czary nie pozostawisz przy życiu.
18 Kto spółkował ze zwierzęciem, poniesie śmierć.
19 Kto złożył ofiarę bożkom, zostanie zabity, należy się ona tylko i wyłącznie PANU.
Troska o potrzebujących
20 Nie będziesz dręczył ani uciskał cudzoziemca, gdyż i wy byliście cudzoziemcami w ziemi egipskiej.
21 Nie skrzywdzisz wdowy ani sieroty. 22 Gdyby bowiem stała im się krzywda z twego powodu i wezwaliby mojej pomocy, z pewnością wysłucham ich wołania. 23 Zapałam wówczas gniewem i wytracę was mieczem, by wasze żony stały się wdowami a dzieci sierotami.
24 Jeśli pożyczysz pieniądze ubogiemu spośród mego ludu, który mieszka z tobą, nie postąpisz wobec niego jak lichwiarz, nie naliczysz mu odsetek. 25 Jeśli zaś w zastaw weźmiesz płaszcz swego bliźniego, musisz zwrócić przed zachodem słońca, 26 gdyż tylko nim może się przykryć, gdy uda się na spoczynek. Jeśli wołać będzie do mnie o pomoc, wysłucham go, gdyż jestem litościwy.
Obowiązki wobec Boga
27 Nie będziesz bluźnił przeciw Bogu, ani złorzeczył temu, kto rządzi twoim ludem.
28 Nie będziesz zwlekał ze złożeniem ofiary z obfitości zbiorów pól i winnic. Oddasz mi pierworodnych spośród twoich synów. 29 Podobnie postąpisz z wołami i owcami: przez siedem dni pozostaną przy swej matce, ósmego zaś dnia oddasz mi ich.
30 Świętymi będziecie dla mnie. Nie jedzcie więc padliny rozszarpanej na polu, lecz rzućcie ją psom.
Zasady sprawiedliwości
23 1 Nie będziesz rozgłaszał fałszywych pogłosek. Nie wejdziesz w spisek ze złoczyńcą, by świadczyć na korzyść bezprawia.
2 Nie kieruj się zdaniem większości, gdy opowiada się ona za złem i nie naginaj zeznań do opinii większości, by skłonić do niesłusznego wyroku. 3 Nie będziesz stronniczy nawet na korzyść ubogiego, gdy wniesie skargę.
4 Jeśli napotkasz wołu swego nieprzyjaciela lub jego osła, który się zabłąkał, masz je odprowadzić do niego. 5 Jeśli ujrzysz, że osioł należący do kogoś, kto cię nienawidzi, upadł pod ciężarem ładunku, nie miniesz go obojętnie, lecz pospieszysz z pomocą.
6 Nie zaniedbasz praw ubogiego, gdy wniesie skargę.
7 Trzymaj się z dala od spraw nieuczciwych, byś nie przyczynił się do śmierci niewinnego lub prawego, gdyż złoczyńca nie znajdzie u mnie usprawiedliwienia.
8 Nie weźmiesz łapówki, gdyż łapówka zaciemnia nawet sprawy oczywiste i wypacza słowa sprawiedliwych.
9 Nie będziesz dręczył cudzoziemca, gdyż sami poznaliście los przybyszów, gdy byliście cudzoziemcami w ziemi egipskiej.
Szabat i rok szabatowy
10 Przez sześć lat będziesz siał i zbierał plony twej ziemi, 11 ale w siódmym roku pozwolisz jej leżeć odłogiem, by odpoczęła. Ubodzy twego ludu pożywią się z niej, a co pozostanie, niech zjedzą dzikie zwierzęta. Dotyczy to również twoich winnic i sadów oliwnych.
12 Przez sześć dni krzątać się będziesz wokół twych zajęć, a w siódmym dniu odpoczniesz, by twój wół i osioł mogli zaznać spokoju i żeby odetchnął syn twej niewolnicy i przybysz.
13 Przestrzegajcie wszystkiego, co wam powiedziałem. Nie wezwiecie imion obcych bogów, nie zabrzmią one w waszych ustach.
Święta
14 Trzy razy w roku będziesz obchodził moje święta. 15 Masz przestrzegać Święta Przaśników: przez siedem dni będziesz jadł przaśniki – zgodnie z moim nakazem – w miesiącu Abib, gdyż właśnie wtedy wyszliście z Egiptu.
Nie stawajcie przede mną z pustymi rękoma: 16 masz przestrzegać Święta Żniw gdy złożysz w ofierze pierwociny twej pracy, którą włożyłeś zasiewając pola, oraz Święta Zbiorów, pod koniec roku, gdy zbierzesz owoce swej pracy na polu.
17 Trzy razy w roku wszyscy twoi mężczyźni mają stanąć przed Panem BOGIEM38.
18 Krwi zwierzęcia nie złożysz mi w ofierze wraz z chlebem kwaszonym, a tłuszcz wylany podczas obchodów święta nie pozostanie aż do rana.
19 Najdorodniejsze pierwociny owoców twej ziemi przyniesiesz do świątyni PANA, Boga twego, i nie będziesz gotował koźlęcia w mleku jego matki.
Zapowiedź wejścia do Ziemi Obiecanej
20 Oto Ja posyłam anioła przed tobą, by strzegł twej drogi i wprowadził cię do miejsca, które przygotowałem dla ciebie. 21 Miej wzgląd na niego i słuchaj jego głosu. Nie gardź nim, gdyż nie wybaczy wam waszych przewinień, niesie bowiem w sobie moje Imię. 22 Jeśli będziesz pilnie słuchał jego głosu i spełnisz wszystkie moje słowa, stanę się wrogiem twoich wrogów i ciemiężcą tych, którzy ciebie ciemiężą. 23 Mój anioł prowadzić cię będzie i zawiedzie cię do kraju Amorytów, Chetytów, Peryzzytów, Kananejszyków, Chiwwitów, Jebusytów, a Ja ich wytracę. 24 Nie padniesz na twarz przed ich bogami i nie będziesz im oddawał czci. Nie wolno wam naśladować ich uczynków, przeciwnie, powywracasz i roztrzaskasz ich stele.
25 Wy służyć będziecie PANU, Bogu waszemu, a on pobłogosławi wasz chleb i waszą wodę, i oddali od was choroby. 26 Żadna kobieta w tym kraju nie poroni, nie będzie niepłodnych i sprawię, że lata twego życia osiągną swą pełnię.
27 Moja groza poprzedzać cię będzie; ześlę przerażenie na każdy lud, przeciwko któremu wyruszysz. Sprawię, że wszyscy twoi wrogowie pierzchną przed tobą. 28 Poślę przed tobą szerszenie, które przegnają Chiwwitów, Kananejczyków i Chetytów. 29 Nie wygnam ich jednak w przeciągu jednego roku, by kraina nie wyludniła się i nie zaroiła dziką zwierzyną, ze szkodą dla ciebie. 30 Stopniowo będę ich wypędzał przed tobą, aż rozmnożycie się i zaludnicie ziemię.
31 Rozciągnę twe granice od Morza Czerwonego aż po Morze Śródziemne, od Pustyni Arabskiej aż do Eufratu, gdyż oddam w twoją moc mieszkańców tej krainy, a ty wypędzisz ich przed sobą. 32 Nie zawrzesz przymierza z nimi ani z ich bogami. 33 Nie wolno im będzie mieszkać w twej ziemi, aby przypadkiem nie skłonili cię do grzechu przeciwko mnie. Gdybyś zaczął oddawać cześć ich bogom, to tak, jakbyś wpadł w sidła”.
ZAWARCIE PRZYMIERZA
Ryt przymierza
24 1  Bóg powiedział do Mojżesza:
- “Wstąp do PANA wraz z Aaronem, Nadabem i Abihu, a także z siedemdziesięcioma spośród starszyzny Izraela i padnijcie na twarz, pozostając z daleka. 2 Do PANA podejdzie tylko sam Mojżesz, pozostali zaś niech się nie zbliżają, nie wolno ludowi wstąpić razem z nim”.
3 Gdy Mojżesz wrócił, przekazał ludowi wszystkie słowa PANA oraz wszystkie przepisy prawa, a lud jednogłośnie potwierdził:
- “Spełnimy wszystko, co PAN powiedział!”
4 Mojżesz zapisał wszystkie słowa PANA, a wstawszy o świcie zbudował ołtarz u stóp góry i wzniósł dwanaście stel, według liczby dwunastu pokoleń Izraela. 5 Następnie polecił młodzieńcom Izraelskim złożyć całopalenia i ofiary komunii z cielców dla PANA. 6 Mojżesz zaczerpnął połowę krwi i wlał do czaszy, drugą zaś połową pokropił ołtarz. 7 Potem wziął księgę przymierza i odczytał ludowi, a oni odrzekli:
- “Spełnimy wszystko, co PAN powiedział i będziemy posłuszni!”
8 Wówczas Mojżesz zaczerpnął krwi i pokropił lud, mówiąc:
- “Oto krew przymierza, które PAN zawiera z wami, na potwierdzenie wszystkich tych słów!”
9 Następnie Mojżesz, Aaron, Nadab, Abihu i siedemdziesięciu spośród starszyzny Izraela, weszli na górę i 10 zobaczyli Boga Izraela: pod Jego stopami jakby kunsztowna mozaika z szafiru, czysta jak bezchmurne niebo. 11 Bóg uczynił wyjątek względem tych Izraelitów i nie pokarał ich. Zobaczyli Boga, jedli i pili39.
Mojżesz na Górze Synaj
12 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Wstąp do mnie na górę i pozostań tam. Dam ci kamienne tablice, Prawo i przykazania, które zapisałem, abyś mógł przekazać im moją naukę”.
13 Wprawdzie Mojżesz wyruszył wraz z Jozuem, swoim sługą, lecz na górę Boga miał wstąpić sam jeden. 14 Oznajmił więc starszyźnie:
- “Poczekajcie tu, aż do was wrócimy, Aaron i Chur zostaną z wami; kto miałby jakąś sprawę, niech uda się do nich”.
15 Gdy Mojżesz wstąpił na górę, obłok osłonił ją, 16 a chwała PANA zamieszkała na górze Synaj. Obłok spowijał górę przez sześć dni, a dnia siódmego Bóg wezwał Mojżesza z wnętrza obłoku. 17 Chwała PANA jawiła się oczom Izraelitów niczym płomień, który pożera wierzchołek góry. 18 Mojżesz wstąpił do wnętrza obłoku na szczycie góry i pozostał tam czterdzieści dni i czterdzieści nocy.
PRZEPISY DOTYCZĄCE BUDOWY PRZYBYTKU
Dary Izraelitów
25 1 Pan przemówił do Mojżesza:
- “2 Powiedz Izraelitom, by każdy ofiarował mi dobrowolny dar. Będzie on daniną, którą zbierzecie dla mnie, 3 a w jej skład wejdzie złoto, srebro i miedź, 4 purpura jasna i ciemna, karmazyn, jedwab i sierść kozia, 5 skóry baranie czerwono barwione, skóry borsucze i drzewo akacjowe, 6 oliwa do lamp, wonności do wyrobu oleju do namaszczenia i pachnących kadzideł, 7 onyks i drogie kamienie do wysadzenia efodu i pektorału.
8 Sporządzą dla mnie święty Przybytek, abym mógł zamieszkać pośród nich. 9 Budowa Przybytku i wyrób jego sprzętów ma odbyć się dokładnie według wzoru, który ci przedstawię.
Arka Przymierza
10 Z drzewa akacjowego zrobią skrzynię o długości dwa i pół łokcia a szerokości i wysokości półtora łokcia. 11 Pokryjesz ją szczerym złotem wewnątrz i zewnątrz, a wokół umieścisz złoty wieniec. 12 Odlejesz cztery złote pierścienie i przymocujesz je do czterech krawędzi, po dwa z każdej strony. 13 Wyrzeźbisz drążki z drzewa akacjowego, powleczesz je złotem 14 i włożysz w pierścienie, by służyły do przenoszenia Arki. 15 Pozostaną one w pierścieniach; nie należy ich stamtąd wyjmować. 16 W Arce umieścisz świadectwo, które otrzymasz ode mnie.
Przebłagalnia
17 Ze szczerego złota zrobisz płytę o długości dwa i pół łokcia a szerokości półtora łokcia. 18 Na obu jej krańcach umieścisz cheruby wykute w złocie, 19 ustawisz je symetrycznie po obu stronach. Na brzegach przebłagalni nie może zabraknąć cherubów.
20 Skrzydła cherubów mają być tak rozpostarte, by zakrywały przebłagalnię, a ich twarze zwrócone ku sobie, to znaczy ku środkowi płyty.
21 Przebłagalnią przykryjesz Arkę, w niej zaś umieścisz świadectwo, które otrzymasz ode mnie. 22 Stamtąd właśnie, znad przebłagalni, spomiędzy cherubów wieńczących Arkę, objawię ci słowami wszystkie przykazania, które przez ciebie daję Izraelitom.
Stół chlebów ofiarnych
23 Z drzewa akacjowego zrobisz stół o długości dwóch łokci, szerokości jednego a wysokości półtora łokcia. 24 Pokryjesz go szczerym złotem, a wokół umieścisz złoty wieniec. 25 Wieniec przymocujesz do listwy o szerokości czterech palców, którą obrzeżysz stół.
26 Zrobisz cztery złote pierścienie i przytwierdzisz je do czterech krawędzi, przy nogach stołu. 27 Pierścienie mają być przymocowane poniżej listwy, gdyż włożysz w nie drążki do przenoszenia stołu. 28 Drążki sporządzisz z drzewa akacjowego, pokryjesz złotem, by służyły do noszenia stołu.
29 Zrobisz ponadto ze szczerego złota misy, czasze, dzbanki i tace do składania ofiar płynnych.
30 Na stole, przed moim obliczem, zawsze będziesz składał chleby ofiarne.
Menora. Świecznik siedmioramienny
31 Sporządzisz świecznik wykuty ze szczerego złota; jego podstawa, ramiona, kielichy, gałki i korony kwiatów mają stanowić jedną całość. 32 Z jego boków będzie wychodzić sześć ramion, symetrycznie po trzy z każdej strony. 33 Pierwsze ramię zakończone będzie potrójnym kielichem na kształt kwiatu migdałowego, wraz z gałką i koroną, drugie ramię zakończone będzie potrójnym kielichem na kształt kwiatu migdałowego, wraz z gałką i koroną, podobnie wszystkie pozostałe ramiona świecznika. 34 Trzon menory zwieńczy poczwórny kielich na kształt kwiatu migdałowego, z gałką i koroną. 35 Poniżej, między dwoma pierwszymi ramionami, umieścisz pąk kwiatu, podobnie między dwoma następnymi, i tak między wszystkimi sześcioma ramionami. 36 Zarówno ramiona, jak i pąki kwiatów, zostaną wykute z jednej bryły szczerego złota.
37 Zrobisz siedem lamp i umieścisz je na samej górze, by rzucały światło na wszystkie strony. 38 Do tego szczypce i naczynia na popiół, wykonane również ze szczerego złota. 39 Do sporządzenia menory i należących do niej przyborów użyjesz jednego talentu złota. 40 Postaraj się wykonać je zgodnie ze wzorem, który widziałeś na górze.
Tkaniny Przybytku
26 1 Przybytek sporządzisz z dziesięciu zasłon wykonanych z jedwabiu, z purpury jasnej i ciemnej, ze szkarłatu i karmazynu, na których wyhaftujesz cheruby. 2 Każda zasłona będzie mierzyć dwadzieścia osiem łokci długości na cztery szerokości. Wszystkie będą miały te same wymiary. 3 Tkaniny połączysz ze sobą w dwa rzędy po pięć zasłon, 4 a ostatnie zasłony każdego rzędu zaopatrzysz w purpurowe pętle. 5 Pętli tych ma być pięćdziesiąt przy każdej zasłonie; w ten sposób zostaną umieszczone, by pasowały do siebie wzajemnie. 6 Zrobisz też pięćdziesiąt złotych haczyków, którymi połączysz zasłony, by Przybytek stanowił jedną całość.
Namiot osłaniający Przybytek
7 Z koziej sierści sporządzisz namiot osłaniający Przybytek; będzie się on składać z jedenastu zasłon. 8 Każda zasłona ma mierzyć trzydzieści łokci długości na cztery szerokości. Wszystkie będą miały te same wymiary. 9 Połączysz osobno pięć zasłon, a osobno sześć, przy czym szóstą złożysz we dwoje u wejścia do namiotu. 10 Na brzegu ostatniej zasłony każdego rzędu przyszyjesz pięćdziesiąt pętli, by można je było wzajemnie połączyć. 11 Zrobisz też pięćdziesiąt miedzianych haczyków, którymi zepniesz pętle, by namiot stanowił jedną całość.
12 Połowa zasłony, która pozostanie nie wykorzystana, ma zwisać od tylnej strony Przybytku, 13 zaś łokieć naddatku w jednym i drugim rzędzie zasłon, ma zwisać po obu stronach Przybytku osłaniając go.
14 Namiot pokryjesz baranimi skórami barwionymi na czerwono, a z wierzchu rozciągniesz skóry borsucze.
Ściany Przybytku
15 Sporządzisz dla Przybytku deski z drzewa akacjowego i ustawisz je pionowo. 16 Deski będą mierzyć dziesięć łokci długości na półtora szerokości, 17 każda będzie mięć dwie klamry służące do połączenia z sąsiednimi. Dotyczy to wszystkich desek Przybytku.
18 Deski Przybytku umocujesz w następujący sposób: od strony południowej ustawisz dwadzieścia desek, 19 wspartych na czterdziestu srebrnych podstawkach, każdą zaś deskę zaopatrzysz w dwie podstawki, stosownie do dwóch klamer; 20 z drugiej strony Przybytku, od północy, ustawisz dwadzieścia desek 21 na czterdziestu srebrnych podstawkach, pod każdą deską po dwie podstawki; 22 od zachodniej zaś strony Przybytku ustawisz sześć desek. 23 Ponadto dodasz dwie deski narożne, które ustawisz pod kątem, w celu sporządzenia węgłów Przybytku. 24 Połączysz je ściśle od dołu, a od góry zepniesz jedną klamrą. Oba narożniki mają wyglądać tak samo. 25 W sumie więc tylna ściana będzie liczyć osiem desek na szesnastu srebrnych podstawkach, po dwie podstawki pod każdą deską.
26 Zrobisz poprzeczne drążki z drzewa akacjowego: pięć przymocujesz do desek z jednej strony Przybytku, 27 pięć z drugiej, a pięć od strony zachodniej, gdzie znajdują się narożniki. 28 Środkowa poprzeczka, umieszczona w połowie wysokości desek, ma sięgać od jednego krańca ściany do drugiego.
29 Deski pokryjesz złotem i zaopatrzysz je w złote pierścienie służące do umocowania poprzecznych drążków, które też pokryjesz złotem. 30 Wzniesiesz Przybytek według wzoru, jaki widziałeś na górze.
Zasłona Przybytku
31 Sporządzisz zasłonę z jasnej i ciemnej purpury, z karmazynu i jedwabiu, a na niej wyhaftujesz cheruby. 32 Zasłonę zawiesisz na czterech słupach z drzewa akacjowego, pokrytych złotem, zaopatrzonych w złote haki i opartych na czterech srebrnych podstawkach. 33 Na hakach umocujesz zasłonę, a za nią umieścisz Arkę Świadectwa. Zasłona oddzielać będzie Miejsce Święte od Najświętszego.
Wystrój Przybytku
34 W Miejscu Najświętszym postawisz Arkę Świadectwa i przykryjesz ją przebłagalnią. 35 Stół ustawisz na zewnątrz zasłony, świecznik zaś naprzeciw stołu, z południowej strony Przybytku, podczas gdy stół znajdzie się po stronie północnej.
Kotara u wejścia do Przybytku
36 Kotarę nad wejściem do namiotu sporządzisz z jasnej i ciemnej purpury, z karmazynu i jedwabiu, bogato wyszywaną. 37 Zawiesisz ją na pięciu słupach akacjowych, pokrytych złotem, zaopatrzonych w złote haki i wspartych na pięciu podstawkach, które odlejesz w miedzi.
Ołtarz całopalenia
27 1 Z drzewa akacjowego sporządzisz kwadratowy ołtarz, jego długość i szerokość wynosić będzie pięć łokci, wysokość zaś trzy łokcie. 2 W czterech jego narożnikach zrobisz wystające rogi, które będą stanowiły z ołtarzem jedną całość, i pokryjesz je miedzią.
3 Wykonasz ponadto kociołki na popiół, szufle, misy, widełki i pojemniki na rozżarzone węgle. Wszystkie te przedmioty uczynisz z miedzi.
4 Sporządzisz ruszt miedziany, na wzór sieci, a do jego czterech rogów przymocujesz miedziane pierścienie. 5 Ruszt umieścisz wewnątrz ołtarza w ten sposób, by sięgał połowy jego wysokości.
6 Do ołtarza zrobisz drążki z drzewa akacjowego i pokryjesz je miedzią. 7 Drążki włożysz w pierścienie po obu stronach ołtarza, by można go było przenosić.
8 Ołtarz ma być sporządzony z desek i pusty wewnątrz; niech zrobią go dokładnie tak, jak ukazałem ci na górze.
Dziedziniec
9 Urządzisz również dziedziniec Przybytku.
Od południa umieścisz zasłonę z jedwabiu o długości stu łokci. 10 Zawiesisz ją na dwudziestu słupach opartych na dwudziestu miedzianych podstawkach. Haczyki zaś i uchwyty na słupach mają być srebrne.
11 Podobnie od północy umieścisz zasłonę z jedwabiu o długości stu łokci. Zawiesisz ją na dwudziestu słupach opartych na dwudziestu miedzianych podstawkach. Haczyki i uchwyty na słupach mają być srebrne.
12 Od zachodu rozepniesz zasłonę na szerokość pięćdziesięciu łokci, zawiesisz ją na dziesięciu słupach opartych na dziesięciu podstawkach.
13 Również od wschodu szerokość dziedzińca wynosić będzie pięćdziesiąt łokci. 14 Umieścisz więc z jednej strony zasłonę o długości piętnastu łokci, trzy słupy oraz trzy podstawki, 15 i z drugiej również zasłonę o długości piętnastu łokci, trzy słupy i trzy podstawki. 16 Nad wejściem zaś na dziedziniec umieścisz kotarę o długości dwudziestu łokci, wykonaną z purpury jasnej i ciemnej, karmazynu i jedwabiu, bogato wyszywaną. Zawiesisz ją na czterech słupach opartych na czterech podstawkach.
17 Wszystkie słupy wokół dziedzińca będą miały srebrne haczyki i uchwyty oraz miedziane podstawki. 18 Długość dziedzińca wyniesie sto łokci, szerokość pięćdziesiąt a wysokość pięć łokci, do tego jedwab i miedziane podstawki. 19 Wszystkie sprzęty Przybytku, jakiekolwiek by było ich przeznaczenie, wszystkie kołki, nawet kołki od dziedzińca, mają być z miedzi.
Oliwa do menory
20 Polecisz Izraelitom, aby dostarczali wybornej oliwy z tłoczonych oliwek do podtrzymywania płomienia, by lampa zawsze świeciła. 21 Aaron i jego synowie zatroszczą się o to, by w Namiocie Spotkania, na zewnątrz zasłony, która kryje świadectwo, lampa płonęła przed PANEM od wieczora aż do poranku. Będzie to wiecznym przykazaniem dla pokoleń izraelskich.
SZATY KAPŁANÓW
28 1 Przywołaj do siebie spośród Izraelitów Aarona, twego brata, a wraz z nim jego synów, Nadaba, Abihu, Eleazara i Itamara, by mi służyli jako kapłani. 2 Wykonasz święte szaty dla twego brata Aarona. Mają być uroczyste i ozdobne. 3 Polecisz uzdolnionym rzemieślnikom, których obdarzyłem talentem, aby uszyli dla Aarona szaty, właściwe jego kapłaństwu i świętej służbie, którą pełni dla mnie.
4 Oto szaty, które mają sporządzić: pektorał, efod, ornat, suknię haftowaną, zawój i pas. Uszyją święte szaty dla twego brata Aarona i dla jego synów, by mi służyli jako kapłani. 5 Użyją w tym celu złota, jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i jedwabiu.
Efod
6 Ze złota, jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i jedwabiu uszyją bogato haftowany efod. 7 Po obu stronach jego naramienniki będą spięte ze sobą. 8 Pas uszyty będzie z tych samych materiałów, co efod, a więc ze złota, jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i jedwabiu, i będzie stanowił z nim jedno.
9 Na dwóch kamieniach onyksu wyryjesz imiona synów Izraela; 10 sześć imion na jednym kamieniu i sześć na drugim, według starszeństwa. 11 Jak grawer, który wykonuje pieczęcie, tak ty wyryjesz na obu kamieniach imiona synów Izraela, a następnie osadzisz w złotych oprawkach. 12 Umieścisz oba kamienie na naramiennikach efodu, będą one dla Izraelitów kamieniami pamięci. Ze względu na pamięć Aaron nosić będzie przed PANEM ich imiona na swych ramionach. 13 Oprawki wykonasz ze złota 14 oraz dwa łańcuszki, również ze szczerego złota. Łańcuszki zapleciesz ze sobą, i tak połączone przytwierdzisz do oprawek.
Pektorał
15 Pektorał wyroczni sporządzisz podobnie jak efod, bogato haftowany. Zrobisz go ze złota, z jasnej i ciemnej purpury, z karmazynu i jedwabiu. 16 Ma być kwadratowy, podwójny, wielkości otwartej dłoni40. 17 Cały będzie wysadzany drogimi kamieniami, ułożonymi w czterech rzędach: w pierwszym rzędzie rubin, topaz i szmaragd; 18 w drugim rzędzie malachit, szafir i diament; 19 w trzecim rzędzie opal, agat i ametyst; 20 w czwartym rzędzie chryzolit, onyks i jaspis. Zostaną one osadzone w złocie, każdy na swoim miejscu. 21 Liczba kamieni odpowiadać będzie dwunastu imionom synów Izraela. Na każdym z nich, jak na pieczęci, wygrawerowane będzie jedno z imion dwunastu pokoleń.
22 Do pektorału dołączysz pleciony łańcuszek ze szczerego złota 23 oraz dwa złote pierścienie, które przytwierdzisz do obu rogów pektorału. 24 Przez pierścienie przewleczesz złote łańcuszki. 25 Oba końce każdego z łańcuszków przymocujesz do oprawek i z przodu zawiesisz na naramiennikach efodu.
26 Zrobisz też dwa złote pierścienie, które przytwierdzisz do dolnych rogów pektorału, od wewnętrz, od strony efodu. 27 Kolejne dwa złote pierścienie umieścisz w dolnej części naramienników efodu, na zewnątrz, blisko miejsca ich spięcia, powyżej pasa efodu. 28 Pierścienie pektorału zostaną przywiązane sznurem z jasnej purpury do pierścieni efodu nad jego pasem w ten sposób, by pektorał ściśle przylegał do naramienników efodu. 29 Aaron nosił będzie imiona synów Izraela na pektorale do zasięgania wyroczni, na swoim sercu, ze względu na pamięć przed PANEM, ilekroć będzie wchodził do Miejsca Świętego. 30 W pektorale wyroczni umieścisz urim i tummim41, by spoczywały na sercu Aarona, gdy będzie stawał przed obliczem PANA. Aaron zawsze będzie nosił przed PANEM, na swoim sercu, wyrocznie dotyczące Izraela.
Ornat
31 Do efodu wykonasz ornat, cały utkany z jasnej purpury. 32 W środku będzie miał otwór na głowę, kunsztownie obrębiony haftem, podobny do otworu pancerza, by zapobiec rozdarciu. 33 Cały dolny skraj ornatu obszyjesz wokoło owocami granatu wykonanymi z jasnej i ciemnej purpury oraz karmazynu, na przemian ze złotymi dzwoneczkami. 34 Raz złoty dzwoneczek, raz owoc granatu, i tak dalej, wokół dolnego skraju ornatu.
35 Aaron ma wkładać go podczas sprawowania kultu. Dźwięk dzwoneczków rozlegnie się, gdy będzie wchodził do Miejsca Świętego przed PANA i gdy będzie je opuszczał. W ten sposób uniknie śmierci42.
Zawój, suknia i pas
36 Wykonasz diadem ze szczerego złota i wygrawerujesz na nim, na wzór pieczęci: “Poświęcony PANU”. 37 Przywiążesz go z przodu zawoju sznurem z jasnej purpury. 38 Ma być umieszczony na czole Aarona, dzięki czemu będzie on mógł oczyszczać ze skaz ofiary, które złożą Izraelici jako święte dary. Zawsze ma nosić diadem na czole, by jednać dla nich życzliwość PANA.
39 Utkasz jedwabną suknię, jedwabny zawój, oraz pas bogato haftowany.
Pozostałe szaty kapłanów
40 Sprawisz szaty również synom Aarona. Ich pasy i zawoje mają być uroczyste i ozdobne. 41 Ubierzesz w nie twego brata Aarona i jego synów, następnie namaścisz ich, powierzysz im funkcje kapłańskie43 i poświęcisz ich, by mi służyli jako kapłani.
42 Zrobisz im lniane spodnie od bioder aż po uda, by zakryć wstydliwe części ciała. 43 Aaron i jego synowie mają je nosić, gdy będą wchodzić do Namiotu Spotkania lub przystępować do ołtarza, by sprawować kult w Miejscu Świętym. Jeśli nie oczyszczą się z win, umrą. To jest wieczne przykazanie dla niego i dla jego potomstwa.
KONSEKRACJA AARONA I JEGO SYNÓW
Przygotowanie ofiar
29 1 Oto, co masz zrobić, by wyświęcić ich na kapłanów.
Postaraj się o młodego cielca i dwa barany bez skazy, 2 jak również o chleby przaśne, przaśne racuchy oliwne i placki przaśne posmarowane oliwą, wszystko upieczone z wybornej mąki pszennej. 3 Włożysz to do jednego kosza i w tymże koszu ofiarujesz razem z cielcem i dwoma baranami.
Namaszczenie kapłanów
4 Przyprowadzisz Aarona i jego synów do wejścia do Namiotu Spotkania i obmyjesz ich wodą. 5 Weźmiesz szaty, ubierzesz Aarona w suknię, ornat, efod i pektorał oraz przepaszesz pasem od efodu. 6 Włożysz zawój na jego głowę i przypniesz do niego święty diadem.
7 Weźmiesz olejek namaszczenia i wylejesz na jego głowę. W ten sposób namaścisz go.
8 Następnie przyprowadzisz jego synów i ubierzesz ich w szaty. 9 Przepaszesz pasem Aarona i jego synów, włożysz na nich zawój, i tak obejmą urząd kapłański, który stanie się dla nich wiecznym prawem, po czym powierzysz funkcje kapłańskie Aaronowi i jego synom.
Ofiary konsekracyjne: ofiara przebłagalna
10 Przyprowadzisz cielca przed Namiot Spotkania, Aaron zaś i jego synowie włożą ręce na jego głowę. 11 Następnie zabijesz cielca przed PANEM u wejścia do Namiotu Spotkania, 12 a wziąwszy nieco krwi cielca, pomażesz palcami rogi ołtarza, resztę zaś wylejesz na jego podstawę. 13 Zbierzesz tłuszcz, który pokrywa wnętrzności, płat wątroby i obie nerki wraz z tłuszczem, i spalisz na ołtarzu, 14 mięso zaś cielca, jego skórę i odchody spalisz poza obozem. To będzie ofiara przebłagalna za grzech.
Całopalenie
15 Następnie weźmiesz jednego z baranów, Aaron i jego synowie włożą ręce na jego głowę, 16 ty zaś zabijesz go, a wziąwszy nieco krwi, pokropisz dokoła wierzch ołtarza. 17 Porąbiesz barana na części, opłuczesz jego wnętrzności oraz kończyny, umieścisz je na poćwiartowanym mięsie i na głowie, 18 po czym spalisz całego barana na ołtarzu. To będzie całopalenie dla PANA, woń przyjemna i ofiara spalona dla PANA.

Poświęcenie krwią
19 Weźmiesz drugiego barana, Aaron i jego synowie włożą ręce na jego głowę, 20 ty zaś zabijesz go, a wziąwszy nieco krwi, pomażesz nią koniec prawego ucha Aarona, końce prawych uszu jego synów, kciuki ich prawych rąk i wielkie palce ich prawych stóp, a resztą krwi oblejesz wierzch ołtarza.
21 Zaczerpniesz krwi z ołtarza oraz nieco olejku namaszczenia, pokropisz nimi Aarona i jego szaty oraz jego synów i ich szaty. W ten sposób zostanie poświęcony on, jego szaty, jego synowie i ich szaty.
Obrzęd wznoszenia i ofiara spalona
22 Weźmiesz tłuszcz z barana, ogon, tłuszcz okrywający wnętrzności, płat wątroby, nerki wraz z tłuszczem i prawy udziec – gdyż jest to baran ofiary konsekracyjnej – 23 jeden bochen chleba, oliwny placek chlebowy oraz jeden racuch z kosza przaśników, który stoi przed PANEM. 24 To wszystko położysz na rękach Aarona i jego synów, by spełnić obrzęd wznoszenia przed PANEM, 25 po czym weźmiesz to z ich rąk i złożysz na ołtarzu jako całopalenie, woń przyjemną dla PANA. To będzie ofiara spalona dla PANA.
Ofiara dla kapłanów
26 Weźmiesz pierś barana ofiary konsekracyjnej Aarona, by spełnić obrzęd wznoszenia przed PANEM. Ta część należeć będzie do was44. 27 Poświęcona pierś z obrzędu wznoszenia i udziec daniny kapłańskiej, pochodzące z barana ofiary konsekracyjnej Aarona i jego synów, 28 należeć będą na mocy wiecznego prawa do Aarona i jego synów, jako dar od Izraelitów, gdyż stanowią one daninę kapłańską. Również część z ofiar komunii będzie daniną kapłańską od Izraelitów, ze względu na PANA.
Szaty kapłańskie
29 Święte szaty Aarona zostaną przekazane po nim jego synom, by w nich przyjmowali namaszczenie i obejmowali funkcje kapłańskie. 30 Przez siedem dni będzie je nosił kapłan, jego potomek, który zajmie jego miejsce i będzie wchodził do Namiotu Spotkania, by sprawować kult w świętym Przybytku.
Święta uczta
31 Weźmiesz barana ofiary konsekracyjnej i ugotujesz jego mięso w Miejscu Świętym. 32 Aaron i jego synowie będą jeść mięso barana i chleb z kosza u wejścia do Namiotu Spotkania. 33 Mają jeść tylko to, co zostało oczyszczone obrzędem napełnienia rąk podczas ich poświęcenia. Nikt inny nie może uczestniczyć w posiłku, gdyż jedzą rzeczy święte. 34 Jeśli z mięsa ofiary konsekracyjnej bądź z pieczywa pozostanie coś aż do rana, spalisz to w ogniu. Nie wolno tego jeść, gdyż jest święte.
35 Postąpisz z Aaronem i jego synami dokładnie według tego, co ci poleciłem. Przez siedem dni mają być sprawowane obrzędy konsekracyjne.
Ofiara przebłagalna i konsekracja ołtarza
36 Każdego dnia ofiarujesz cielca jako przebłaganie za grzechy. Zostaniesz oczyszczony z grzechów, gdy złożysz na ołtarzu ofiarę przebłagalną, po czym uświęcisz ołtarz namaszczeniem. 37 Przez siedem dni składać będziesz ofiarę przebłagalną, by uświęcić ołtarz. W ten sposób ołtarz stanie się najwyższą świętością, a cokolwiek dotknie ołtarza, zostanie uświęcone.
Codzienna ofiara całopalna. Zakończenie rytów konsekracyjnych
38 Oto co masz składać na ołtarzu:
Dwa baranki jednoroczne codziennie, po wszystkie czasy. 39 Jednego baranka będziesz ofiarować rano, drugiego zaś wieczorem.
40 Dziesiątą część miary najlepszej mąki pszennej, zaprawionej ćwiercią hinu45 tłoczonej oliwy, do tego ćwierć hinu wina, jako ofiara z napojów. [To wszystko złożysz w ofierze] razem z pierwszym barankiem.
41 Drugiego baranka złożysz wieczorem, według obrzędu porannej ofiary z pokarmów i napojów, jako woń przyjemną ofiary spalonej dla PANA.
42 U wejścia do Namiotu Spotkania, przed obliczem PANA, będziecie składali wieczne całopalenie przez wszystkie pokolenia. Tam objawię się wam, by stamtąd do was przemawiać. 43 Przez to zaś, że objawię się wam właśnie tam, miejsce to zostanie uświęcone moją chwałą. 44 Uświęcę więc Namiot Spotkania i ołtarz. Uświęcę też Aarona i jego synów, by służyli mi jako kapłani.
45 Zamieszkam pośród Izraelitów i będę ich Bogiem. 46 Będą wiedzieli, że to ja jestem PANEM, ich Bogiem, który wyprowadził ich z ziemi egipskiej, by zamieszkać pośród nich. Ja jestem PANEM, ich Bogiem!
DALSZE PRZEPISY DOTYCZĄCE KULTU
Ołtarz kadzielny
30 1 Wykonasz ołtarz kadzielny z drzewa akacjowego. 2 Ma być kwadratowy, o długości i szerokości jednego łokcia, wysoki na dwa łokcie, zakończony rogami. 3 Szczerym złotem pokryjesz jego blat, ściany oraz rogi, wokół zaś umieścisz złoty wieniec. 4 Poniżej wieńca, na rogach ścian, po obu stronach przytwierdzisz dwa złote pierścienie i włożysz w nie drążki, by służyły do przenoszenia ołtarza. 5 Drążki sporządzisz z drzewa akacjowego i pokryjesz złotem.
6 Ołtarz ustawisz przed zasłoną wiszącą nad Arką Przymierza, przed przebłagalnią, która przykrywa świadectwo, w miejscu, gdzie się tobie objawię.
7 Oto jak Aaron ma palić na nim wonne kadzidło:
Każdego ranka, gdy oporządzać będzie lampy, ma dokonać okadzenia. 8 Również wieczorem, zapaliwszy lampy, niech złoży ofiarę kadzielną. Tak ma postępować zawsze przed obliczem PANA, przez wszystkie pokolenia.
9 Nie zapalicie na ołtarzu innego rodzaju kadzidła, ani nie złożycie całopalenia lub ofiary z pokarmów, nie wylejecie też na niego ofiary z napojów. 10 Raz na rok wykona Aaron nad jego rogami obrzęd przebłagania, tylko raz w roku krwią oczyści go z grzechów. Przez wszystkie pokolenia będzie on najwyższą świętością, poświęcony PANU”.
Opłata przebłagalna
11 PAN powiedział do Mojżesza:
- “12 Gdy przeliczysz Izraelitów w celu sporządzenia spisu ludności, niech każdy złoży opłatę przebłagalną, za to, że policzono ich, by uratować swe życie. Tylko wówczas przeliczenie nie ściągnie na nich żadnego nieszczęścia. 13 Każdy, kto podlega spisowi, zapłaci pół sykla46, według wagi obowiązującej w świątyni, co odpowiada dwudziestu gerom. Pół sykla wyniesie zatem dar dla PANA. 14 Zapłaci go każdy, kto podlega przeliczeniu, powyżej dwudziestego roku życia. 15 Bogaty nie zapłaci więcej niż pół sykla, ani biedny mniej, gdyż chodzi o ofiarę przebłagalną dla PANA, by uratować swe życie. 16 Gdy zbierzesz opłatę przebłagalną od Izraelitów, przekażesz ją na potrzeby Namiotu Spotkania. Stanie się to dla Izraelitów przypomnieniem przed PANEM, że dokonali przebłagania dla ocalenia swego życia”.
Misa do obmyć rytualnych
17 PAN rzekł do Mojżesza:
- “18 Zrobisz miedzianą misę do obmyć wraz z miedzianą podstawą, umieścisz ją między Namiotem Spotkania a ołtarzem i napełnisz wodą. 19 W niej Aaron i jego synowie będą obmywać dłonie i stopy. 20 Przed wejściem do Namiotu Spotkania mają się obmyć wodą, by uniknąć śmierci. Podobnie, pełniąc posługę przy ołtarzu, zanim podejdą, aby złożyć ofiarę spaloną, 21 mają obmyć swoje dłonie i stopy, by uniknąć śmierci. To będzie wiecznym przykazaniem dla niego i jego potomstwa, przez wszystkie pokolenia”.
Olej namaszczenia
22 PAN powiedział do Mojżesza:
- “23 Zgromadź wyborne wonności: pięćset syklów mirry, połowę tego, a więc dwieście pięćdziesiąt syklów cynamonu, dwieście pięćdziesiąt syklów tatarskiego ziela, 24 pięćset syklów kasji, według wagi obowiązującej w świątyni, oraz jeden hin oliwy z oliwek. 25 Przygotujesz z nich olej do świętego namaszczenia, wyborny balsam wykonany według zasad przyrządzania wonności.
26 Namaścisz olejem Namiot Spotkania, Arkę Świadectwa, 27 stół wraz ze wszystkimi jego naczyniami, menorę z przyborami należącymi do niej, ołtarz kadzielny, 28 ołtarz całopalenia i jego naczynia, oraz misę wraz z jej podstawą. 29 Oczyścisz je, by stały się najwyższą świętością, a cokolwiek dotknie ich, zostanie uświęcone.
30 Namaścisz również Aarona i jego synów, by mi służyli jako kapłani, 31 Izraelitom zaś oznajmisz: ‘To jest mój olej namaszczenia świętego przez wszystkie pokolenia. 32 Nie wolno namaszczać nim ciała ludzkiego, ani przyrządzać podobnego według jego przepisu. Jest on święty i ma być przez was traktowany jako święty. 33 Ktokolwiek sporządziłby podobny olej, zostanie wykluczony z ludu’”.
Kadzidło
34 PAN powiedział do Mojżesza:
- “Zgromadź następujące pachnidła: żywicę, bursztyn, galban oraz czysty biały balsam, wszystko w równych proporcjach. 35 Przygotujesz z tego wonne kadzidło, według zasad przyrządzania wonności, bez domieszek, oczyszczone, święte. 36 Część z niego zetrzesz na proch i rozsypiesz przed Arką Świadectwa w Namiocie Spotkania, gdzie objawię się tobie. Będzie on dla ciebie najwyższą świętością.
37 Nie przyrządzisz innego kadzidła według tego samego przepisu, gdyż masz je traktować jako świętość należącą do PANA. 38 Ktokolwiek sporządziłby podobne, by rozkoszować się jego wonią, zostanie wykluczony z ludu”.
Dar umiejętności dla wykonawców robót
31 1 PAN przemówił do Mojżesza:
- “2 Oto upatrzyłem sobie Besalela, syna Uriego, syna Chura, z pokolenia Judy. 3 Napełniłem go duchem Bożym, mądrością, rozumem, wiedzą i wszelkimi zdolnościami, 4 by obmyślił projekty, które zostaną odlane w złocie, srebrze lub miedzi, 5 wyciosane w kamieniu lub wyrzeźbione w drewnie, by wykonać całe to dzieło. 6 Wyznaczam mu do pomocy Oholiaba, syna Achisamacha, z pokolenia Dana, wszystkich zaś uzdolnionych artystów obdarzam mądrością, by wykonali wszystko, co poleciłem: 7 Namiot Spotkania, Arkę Świadectwa, przebłagalnię, która na niej spoczywa, wszystkie sprzęty Namiotu, 8 stół wraz z jego naczyniami, przeczystą menorę z przyborami należącymi do niej, ołtarz kadzielny, 9 ołtarz całopaleń wraz z jego naczyniami, misę i jej podstawę, 10 szaty do sprawowania kultu, święte szaty dla kapłana Aarona i jego synów, by służyli mi jako kapłani, 11 olej namaszczenia i wonne kadzidło do Miejsca Świętego. Wszystko niech wykonają według moich poleceń”.
Szabat znakiem przymierza
12 PAN rzekł do Mojżesza:
- “13 Powiedz Izraelitom: ‘Koniecznie macie przestrzegać moich szabatów, gdyż przez wszystkie pokolenia będą one dla mnie i dla was znakiem, dzięki któremu poznacie, że to ja, PAN, uświęcam was. 14 Przestrzegajcie więc szabatu, gdyż jest on dla was świętością, a ktokolwiek go znieważy, musi ponieść śmierć. Każdy, kto podjąłby się pracy tego dnia, nie może dalej żyć pośród swego ludu. 15 Sześć dni przeznaczonych jest na pracę, siódmego zaś przypada szabat, czas świętego odpoczynku dla PANA. Ktokolwiek będzie pracował w dzień szabatu, niechybnie poniesie śmierć. 16 Izraelici tak mają przestrzegać szabatu, by przez wszystkie pokolenia wyrażał wieczne przymierze, 17 jest on bowiem wiecznym znakiem dla mnie i dla was. Przez sześć dni przecież stwarzał PAN niebo i ziemię, siódmego zaś przestał pracować i odpoczął.
Wręczenie kamiennych tablic
18 Gdy PAN oznajmił Mojżeszowi wszystko na Górze Synaj, wręczył mu dwie tablice świadectwa. Były to kamienne tablice zapisane palcem Bożym.
CIELEC ZE ZŁOTA
Odstępstwo Izraelitów
32 1 Lud widząc, że Mojżesz opóźnia swe zejście z góry, zgromadził się wokół Aarona i poprosił go:
- “Zrób nam bóstwa, które poprowadziłyby nas, gdyż nie wiemy, co stało się z owym Mojżeszem, który wywiódł nas z ziemi egipskiej”.
2 Aaron odrzekł:
- “Zdejmijcie złote kolczyki z uszu waszych żon, synów i córek, i przynieście je do mnie”.
3 Cały lud pozdejmował ze swych uszu złote kolczyki i zaniósł Aaronowi. 4 On odebrał je z ich rąk, wyrzeźbił figurę cielca, a następnie odlał go w złocie. Oni zaś rzekli:
- “Oto twój bóg, Izraelu, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej!”
5 Widząc to, Aaron, zbudowawszy przed nim ołtarz, oznajmił:
- “Jutro ogłaszam święto dla PANA!”
6 Nazajutrz o świcie ofiarowano całopalenia i złożono ofiary komunii, a lud ucztował, pił i hucznie się bawił.
Gniew Boga
7 PAN wówczas przemówił do Mojżesza:
- “Zejdź zaraz, gdyż lud, który wyprowadziłeś z ziemi egipskiej, oddał się nieprawości. 8 Zboczyli z drogi, którą im wskazałem. Zrobili sobie posąg cielca i padają na twarz przed nim; składają mu ofiary i mówią: ‘Oto twój bóg, Izraelu, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej’”.
9 PAN mówił dalej do Mojżesza:
- “Przekonałem się, że to jest lud o twardym karku. 10 Nie powstrzymuj mnie. Zapałam gniewem i zgładzę ich, ciebie zaś uczynię wielkim narodem”.
Błagalna modlitwa Mojżesza
11 Mojżesz jednak błagał w modlitwie PANA, swego Boga:
- “Dlaczego, PANIE, gniewasz się przeciw ludowi twemu, który wyprowadziłeś z ziemi egipskiej potężną mocą i wyciągniętym ramieniem? 12 Dlaczego mieliby szydzić Egipcjanie: ‘Wyprowadził ich na ich własną zgubę, by wytracić ich w górach i zgładzić z powierzchni ziemi!’. Powstrzymaj swą zapalczywość i zaniechaj zła, które ma spaść na twój lud. 13 Wspomnij na twe sługi Abrahama, Izaaka i Izraela, którym przysiągłeś na samego siebie, że uczynisz ich potomstwo liczne jak gwiazdy na niebie, a całą tę ziemię obiecałeś dać im na wieczne dziedzictwo”.
14 PAN zaniechał więc zła, które zamierzał zesłać na swój lud.
Mojżesz zstępuje z góry
15 Mojżesz zszedł z góry, niosąc w dłoniach dwie tablice świadectwa. Tablice zapisane były z obu stron, z lewej i z prawej. 16 Były one dziełem samego Boga, również tekst wyryty na nich pochodził od Boga.
17 Gdy Jozue usłyszał zgiełk ludu, co nie wróżyło nic dobrego, powiedział do Mojżesza:
- “Z obozu dochodzą odgłosy bitwy”.
18 Ten odrzekł:
- “To nie okrzyk zwycięstwa, to nie hasło odwrotu, słyszę śpiewy”.
19 Gdy zaś przybliżył się do obozowiska, zobaczył cielca i tańce. Wówczas rozgniewany rzucił o ziemię tablice świadectwa i strzaskał je u stóp góry. 20 Następnie porwał cielca, którego zrobili, stopił go w ogniu, starł na proch, a zmieszawszy go z wodą, kazał ją pić Izraelitom.
21 Mojżesz powiedział do Aarona:
- “Jakim sposobem lud ten skłonił cię do tego, że doprowadziłeś ich do popełnienia tak straszliwego grzechu?”
22 Aaron odrzekł:
- “Nie gniewaj się, mój panie, znasz przecież przewrotność tego ludu. 23 Zwrócili się oni do mnie z prośbą: ‘Zrób nam bóstwa, które poprowadziłyby nas, gdyż nie wiemy, co stało się z owym Mojżeszem, który wywiódł nas z ziemi egipskiej’. 24 Odpowiedziałem im: ‘Kto nosi na sobie złoto, niech je zdejmie’. Przynieśli je do mnie, ja je stopiłem i tak powstał cielec”.
Kara z rąk Lewitów
25 Gdy Mojżesz przekonał się, że ludu nie da się przywołać do porządku, gdyż Aaron tak ich rozpuścił, że stali się pośmiewiskiem dla ich wrogów, 26 stanął w bramie obozu i zawołał:
- “Kto jest z PANEM, do mnie!”.
Zebrali się wokół niego wszyscy Lewici, 27 on zaś rzekł:
- “To mówi PAN, Bóg Izraela: ‘Niech każdy z was przypasze miecz do swego boku. Przejdźcie przez obóz tam i z powrotem, od jednej bramy do drugiej, i zabijajcie swoich braci, przyjaciół i bliźnich’”.
28 Lewici spełnili polecenie Mojżesza. Tego dnia poległo z ludu około trzech tysięcy mężczyzn.
29 Mojżesz rzekł:
- “Obejmijcie dziś dla PANA funkcje kapłańskie47. Stanęliście przeciw waszym synom i braciom. Niech dziś spłynie na was błogosławieństwo48″.
Modlitwa wstawiennicza Mojżesza
30 Następnego dnia Mojżesz powiedział do ludu:
- “Popełniliście ciężki grzech. Mimo wszystko pójdę do Boga, zobaczymy, może uda mi się uprosić przebaczenie”.
31 Powrócił zatem Mojżesz do PANA i rzekł:
- “Istotnie, ciężko zgrzeszył ten lud: uczynili sobie bogów ze złota. 32 Teraz jednak zechciej odpuścić ten grzech. W przeciwnym razie wymaż mnie ze swej księgi”.
33 PAN odrzekł Mojżeszowi:
- “Ja wymazuję ze swej księgi tylko tych, którzy zgrzeszą przeciwko mnie. 34 Ty natomiast nie zwlekaj, prowadź lud tam, gdzie ci poleciłem, tym bardziej, że mój anioł wskazuje wam drogę. Ja w odpowiednim czasie rozliczę ich z grzechów”.
35 PAN rzeczywiście ukarał lud za to, czego się dopuścili, za cielca, którego sporządził Aaron.
ODNOWIENIE PRZYMIERZA
Zrzucenie ozdób
33 1 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Wyruszaj w drogę wraz z ludem, który wyprowadziłeś z ziemi egipskiej. Idź do ziemi, którą obiecałem Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi, gdy przyrzekłem im: ‘Dam ją waszemu potomstwu’. 2 Poślę przed tobą anioła, by wypędzić Kananejczyków, Amorytów, Chetytów, Peryzzytów, Chiwwitów i Jebusytów. 3 Ja jednak nie pójdę pośród was do ziemi mlekiem i miodem płynącej, gdyż jesteście ludem o twardym karku. Gdybym poszedł z wami, musiałbym wytracić was w drodze”.
4 Gdy lud usłyszał tę bolesną nowinę, pogrążył się w żałobie. Nikt nie odważył się założyć ozdób, 5 gdyż PAN rzekł do Mojżesza:
- “Ogłoś Izraelitom: Jesteście ludem o twardym karku. Gdybym choć na chwilę stanął pośród was, musiałbym was wytracić. Zdejmijcie więc swe ozdoby, a ja zastanowię się, co z wami począć”.
6 Tak więc od czasu pobytu pod górą Horeb, Izraelici wyzbyli się swych ozdób.
Mojżesz rozmawia z Bogiem w Namiocie Spotkania
7 Mojżesz kazał rozbić namiot w pewnym oddaleniu od obozowiska i nazwał go Namiotem Spotkania. Każdy, kto chciał zwrócić się do PANA, mógł udać się do Namiotu Spotkania, na zewnątrz obozu. 8 Gdy jednak szedł do niego sam Mojżesz, każdy Izraelita stawał w drzwiach swego namiotu i wiódł za nim wzrokiem, aż ten wszedł do wnętrza. 9 Gdy Mojżesz przestępował próg, kolumna obłoku obniżała się i stawała u wejścia do Namiotu. Wówczas Bóg rozmawiał z Mojżeszem. 10 Gdy tylko lud ujrzał, że kolumna obłoku stoi u wejścia do Namiotu Spotkania, każdy padał na twarz u wejścia do swego namiotu. 11 PAN zaś rozmawiał z Mojżeszem twarzą w twarz, jak rozmawia się z drugim człowiekiem, po czym Mojżesz wracał do obozowiska, natomiast sługa jego, młodzieniec imieniem Jozue, syn Nuna, nie opuszczał Namiotu.
Prośba Mojżesza
12 Mojżesz powiedział do PANA:
- “Patrz, z jednej strony poleciłeś mi: ‘Wyprowadź ten lud’, z drugiej zaś nie objawiłeś mi, kogo poślesz mi do pomocy, a przecież powiedziałeś: ‘Znam cię doskonale49′ oraz: ‘Znalazłeś łaskę w moich oczach’. 13 Jeśli więc rzeczywiście ‘znalazłem łaskę w Twoich oczach’, objaw mi swoją drogę, bym poznał Cię i nadal ‘znajdował łaskę w Twoich oczach’. Zważ ponadto, że ten naród jest Twoim ludem.”
14 Bóg Odrzekł:
- “Ja sam pójdę z wami, byś czuł się bezpiecznie”
15 Mojżesz odpowiedział:
- “Póki sam nie wyruszysz z nami, nie każ nam opuszczać tego miejsca. 16 Twoje wędrowanie razem z nami będzie wystarczającym dowodem na to, że zarówno ja, jak i Twój lud, znaleźliśmy łaskę w Twoich oczach. To wyróżni mnie oraz Twój lud spośród wszystkich narodów, jakie zamieszkują ziemię”.
17 PAN rzekł do Mojżesza:
- “Postąpię zgodnie z twoją prośbą, bo przecież ‘znalazłeś łaskę w moich oczach’ i ‘znam cię doskonale’”.
Wizja chwały PANA
18 Mojżesz poprosił Boga:
- “Ukaż mi Twoją chwałę”
19 Ten odrzekł:
- “Sprawię, że przed twymi oczyma przejdzie cały mój majestat i wypowiem Imię, które brzmi ‘PAN’50. Komu chcę okazać łaskę, temu okazuję, a jeśli kogo chcę obdarzyć miłosierdziem, to obdarzam go.
20 Nie będziesz mógł – dodał jednak – ujrzeć mojej twarzy, gdyż ten, kto ją zobaczy, nie może pozostać przy życiu”.
21 PAN mówił dalej:
- “Stań w tym miejscu, obok mnie, na skale. 22 Gdy będzie przechodzić moja chwała, ukryję cię w szczelinie skały i osłonię swą dłonią, dopóki nie przejdzie. 23 Następnie cofnę dłoń i zobaczysz mnie od tyłu, lecz twarzy mojej nie ujrzysz”.
Nowe kamienne tablice
34 1 PAN powiedział do Mojżesza:
- “Wyciosaj dwie kamienne tablice, podobne do poprzednich, a ja napiszę na nich te same słowa, jakie widniały na tablicach, które roztrzaskałeś. 2 Przygotuj się, by o świcie wspiąć się na szczyt góry Synaj i stanąć przede mną na samym wierzchołku. 3 Niech nikt nie wchodzi z tobą, nie chcę też widzieć nikogo w obrębie góry, nawet owce i woły niech nie pasą się u jej podnóża”.
4 Mojżesz wyciosał dwie kamienne tablice, podobne do poprzednich, wstał o świcie i wszedł na górę Synaj, jak mu PAN polecił, niosąc w dłoniach dwie kamienne tablice.
Odnowienie przymierza
5 PAN zstąpił w obłoku, stanął przy Mojżeszu i wypowiedział Imię, które brzmi “PAN”. 6 PAN przeszedł przed Mojżeszem, wołając:
- “PAN, PAN, Bóg miłujący i łaskawy, nieskory do gniewu, bogaty w miłosierdzie i prawdę, 7 wierny w miłości wobec rzesz niezliczonych51, gotowy przebaczyć winy, przestępstwa i grzechy, lecz nie pobłażliwy, gdyż z win ojców rozlicza synów, wnuków, a nawet trzecie i czwarte pokolenie”.
8 Mojżesz pospiesznie oddał ukłon aż do ziemi i upadłszy na twarz, 9 rzekł:
- “Jeśli znalazłem łaskę w Twoich oczach, Panie, to zechciej jednak, Panie, wyruszyć pośród twego ludu, mimo że jest to lud o twardym karku. Przebacz nam naszą winę i nasz grzech, byśmy nadal należeli do Ciebie”.
10 Bóg odpowiedział:
- “Oto ja zawieram przymierze: wobec twego ludu dokonam takich cudów, jakie nie wydarzyły się w żadnym kraju i w żadnym narodzie. Cały lud, który cię otacza, zobaczy dzieła PANA, a to, czego dokonam za twoim pośrednictwem, będzie napawać grozą. 11 Przestrzegaj tego, co nakazuję ci dzisiaj, gdyż to właśnie Ja wypędzam przed tobą Amorytów, Kananejczyków, Chetytów, Peryzzytów, Chiwwitów i Jebusytów.
Zakaz zawierania przymierzy z obcymi narodami
12 Pod żadnym pozorem nie zawieraj przymierza z mieszkańcami krainy, do której przybędziesz. W przeciwnym razie, stanie się ono jakby sidłem zastawionym pośród was. 13 Dlatego też zburzycie ich ołtarze, połamiecie stele i wyrąbiecie ich aszery. 14 Nie wolno wam padać na twarz przed obcym bóstwem, gdyż Ten, który nosi imię ‘Zazdrosny PAN’, jest naprawdę Bogiem zazdrosnym. 15 Oto dlaczego nie wolno wam zawierać przymierza z mieszkańcami ziemi obiecanej: Oni lubieżnie czczą swoje bóstwa52 i składają im ofiary, zaproszą was więc i będziecie musieli jeść mięso ich ofiar, 16 następnie moglibyście wziąć ich córki na żony dla waszych synów, a one – ponieważ czczą obce bóstwa – skłoniłyby waszych synów do oddawania lubieżnej czci innym bogom.
Powtórzenie głównych przepisów kultowych
17 Nie odlejesz z metalu podobizn bożków.
18 Będziesz obchodził święto przaśników. Przez siedem dni będziecie jedli przaśniki – jak wam nakazałem – w określonym czasie miesiąca abib, gdyż w miesiącu abib opuściłeś Egipt.
19 Do mnie należą wszelkie pierwociny łona matczynego, każdy samiec pierworodny z twojego dobytku, zarówno spośród owiec, jak i wołów. 20 Pierwododne oślę wykupisz barankiem, jeśli zaś nie wykupisz, masz złamać mu kark. Wykupisz każdego pierworodnego spośród twych potomków. Nie stawajcie przed moim obliczem z pustymi rękoma.
21 Przez sześć dni masz pracować, siódmego zaś odpoczniesz. Dotyczy to nawet czasu orki oraz żniw.
22 Będziesz obchodził święto tygodni, gdy zbierzesz pierwociny pszenicy oraz święto zbiorów, pod koniec roku.
23 Trzy razy w roku wszyscy twoi mężczyźni mają stanąć przed PANEM, Bogiem Izraela, 24 gdyż Ja wypędzę przed tobą narody i rozciągnę twe granice. Nikt nie będzie zagrażał twej ziemi, gdy wstąpicie, by stanąć przed PANEM, Bogiem waszym, trzy razy w roku.
25 Chleba zakwaszonego nie złożysz w ofierze razem z krwią baranka, a ofiara paschalna nie może pozostać aż do rana.
26 Pierwociny twoich plonów zaniesiesz do świątyni PANA.
Nie będziesz gotował koźlęcia w mleku jego matki.
Zakończenie przymierza
27 PAN powiedział do Mojżesza:
- “Zapisz te słowa, gdyż na ich podstawie zawarłem przymierze z tobą i z Izraelem”.
28 Mojżesz przebywał z PANEM czterdzieści dni i czterdzieści nocy, nie jadł wówczas chleba, ani nie pił wody. Na tablicach zaś zapisał dekalog, dziesięć słów przymierza.
Jaśniejące oblicze Mojżesza
29 Gdy Mojżesz schodził z góry Synaj, niosąc w dłoniach dwie tablice świadectwa, nie zdawał sobie sprawy, że skóra na jego twarzy promieniowała blaskiem z powodu rozmowy z Bogiem. 30 Aaron i pozostali Izraelici byli zaskoczeni, gdy ujrzeli światło bijące z oblicza Mojżesza i bali się zbliżyć do niego. 31 Mojżesz przywołał ich, więc Aaron oraz wszyscy książęta rodów podeszli do niego, on zaś zaczął z nimi rozmawiać.
32 Z czasem podeszli również pozostali Izraelici, a Mojżesz ogłosił im wszystkie polecenia, które PAN przekazał mu na górze Synaj. 33 Gdy zaś skończył mówić, założył zasłonę na swoją twarz. 34 Mojżesz zdejmował zasłonę tylko na ten czas, gdy szedł przed oblicze PANA, by z Nim rozmawiać. Następnie wychodził, by ogłaszać Izraelitom przykazania, które otrzymał. 35 Skoro tylko Izraelici zobaczyli blask bijący z twarzy Mojżesza, on z powrotem zakładał zasłonę, aż do chwili, gdy szedł, by rozmawiać z Bogiem.
WYKONANIE SPRZĘTÓW PRZYBYTKU
Przypomnienie o zachowaniu szabatu
35 1 Mojżesz zwołał całą społeczność Izraela i ogłosił:
- “Oto, co PAN każe wypełniać: 2 Pracę będziesz wykonywał przez sześć dni, siódmego zaś dnia nastanie dla was święty szabat, odpoczynek dla PANA. Kto odważy się tego dnia pracować, poniesie śmierć. 3 Nawet ognia nie rozniecajcie w waszych domach w dzień szabatu”.
Mojżesz zarządza zbiórkę darów na budowę Przybytku
4 Mojżesz rzekł do społeczności Izraela:
- “Oto polecenie, które wydał PAN: ’5 Zbierzcie daninę dla PANA, niech każdy ofiaruje PANU dobrowolny dar, złoto, srebro lub miedź, 6 purpurę jasną lub ciemną, karmazym, jedwab lub sierść kozią, 7 skóry baranie czerwono barwione, skóry borsucze lub drzewo akacjowe, 8 oliwę do lamp, wonności do wyrobu oleju do namaszczenia i pachnących kadzideł, 9  onyks lub drogie kamienie do wysadzenia efodu i pektorału.
Wykaz sprzętów, które mają wykonać artyści
10 Ktokolwiek pośród was jest uzdolniony, niech przyjdzie, by wykonać to, co PAN polecił, a mianowicie: 11 Przybytek, jego namiot wraz z przykryciem, haczyki, deski, drążki, słupy i podstawki, 12 Arkę wraz z drążkami, przebłagalnię i zasłonę, 13 stół wraz z drążkami, wszelkie jego naczynia i chleby ofiarne, 14 menorę dającą światło, jej przybory, lampy i oliwę do świecznika, 15 ołtarz kadzielny wraz z drążkami, olej do namaszczenia, wonne kadzidło i kotarę nad wejściem do Przybytku, 16 ołtarz całopalenia, jego ruszt miedziany, drążki i wszelkie naczynia, misę wraz z jej podstawą, 17 zasłony dziedzińca, jego słupy i ich podstawki oraz kotarę nad wejściem na dziedziniec, 18 kołki od Przybytku i od dziedzińca oraz sznury, 19 jak również szaty do sprawowania kultu w Miejscu Świętym, święte szaty dla kapłana Aarona i jego synów, by służyli mi jako kapłani.
Izraelici przynoszą dary
20 Cała społeczność Izraela rozeszła się, 21 po czym każdy, kogo nakłoniło serce i duch przynaglił, przyniósł dobrowolny dar dla PANA, by sporządzić Namiot Spotkania, sprzęty potrzebne do sprawowania kultu oraz święte szaty. 22 Przybyli mężczyźni i kobiety, i ze szczerego serca ofiarowali spinki, kolczyki, pierścionki, naszyjniki i wszelkiego rodzaju złote przedmioty. Każdy z namaszczeniem składał złoty dar dla PANA. 23 Ktololwiek posiadał jasną lub ciemną purpurę, karmazyn, jedwab, sierść kozią, skóry baranie czerwono barwione lub skóry borsucze, przynosił je z sobą. 24 Składano również dary ze srebra i miedzi jako daninę dla PANA, a każdy, kto miał drzewo akacjowe, przynosił je, by służyło jako materiał do wyrobu sprzętów.
25 Uzdolnione kobiety zajęły się przędzeniem, po czym przyniosły sporządzone przez siebie tkaniny z jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i jedwabiu. 26 Inne zaś, również przynaglone szczerą chęcią i obdarzone talentem, przędły sierść kozią.
27 Książęta zaś przynieśli onyks oraz kamienie do osadzenia w efodzie i pektorale, 28 jak również wonności i oliwę do świecznika, by przyrządzić olej do namaszczenia i wonne kadzidło.
29 Tak więc każdy mężczyzna i każda kobieta spośród Izraelitów, którzy odczuli szczerą chęć ofiarowania czegokolwiek, co posłużyłoby wykonaniu dzieła nakazanego przez PANA za pośrednictwem Mojżesza, przynosili dobrowolny dar dla PANA.
Wykonawcy robót
30 Mojżesz rzekł do Izraelitów:
- “Oto PAN upatrzył sobie Besalela, syna Uriego, syna Chura, z pokolenia Judy. 31 Napełnił go duchem Bożym, mądrością, rozumem, wiedzą i wszelkimi zdolnościami, 32 by obmyślił projekty, które zostaną odlane w złocie, srebrze lub miedzi, 33 wyciosane w kamieniu lub wyrzeźbione w drewnie, by wykonać całe to dzieło. 34 Dał mu w końcu umiejętność kształcenia uczniów, podobnie jak Ocholiabowi, synowi Achisamaka, z pokolenia Dana. 35 Obdarzył ich sprawnością w sztuce rzeźbienia, obmyślania projektów oraz kunsztownego tkania jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i jedwabiu. Mieli oni zarówno zaprojektować, jak i wykonać powierzone im dzieło.
36 1 Przystąpili więc do pracy Besalel, Ocholiab oraz wszyscy uzdolnieni mężczyźni, których PAN obdarzył mądrością i umiejętnością, by potrafili wykonać przedmioty przeznaczone do świętej służby, według poleceń otrzymanych od PANA.
Ofiarność Izraelitów
2 Mojżesz wezwał Besalela, Ocholiaba oraz wszystkich uzdolnionych mężczyzn, których serce Bóg obdarzył mądrością i którzy bardzo chcieli podjąć się wykonania robót, 3 oni zaś wzięli dary, które Izraelici złożyli przed Mojżeszem dla sporządzenia przedmiotów przeznaczonych do świętej służby. Z upływem dni przynoszono jednak coraz więcej darów. 4 Artyści więc, którzy pracowali nad świętym dziełem, przerwali swoje zajęcia 5 i zwrócili się do Mojżesza:
- “Lud przyniósł o wiele więcej, niż potrzeba dla wykonania dzieła, które nakazał PAN”.
6 Mojżesz więc wydał polecenie, które przekazano wszystkim w obozowisku:
- “Niech żaden mężczyzna ani żadna kobieta nie składa więcej darów przeznaczonych dla Miejsca Świętego”.
7 Zabroniono ludowi składania darów, a to, co zebrano, z powodzeniem wystarczyło do wykonania wszystkich robót, a nawet zbywało.
Przybytek
8 Artyści wykonali starannie Przybytek z dziesięciu zasłon sporządzonych z jedwabiu, z purpury jasnej i ciemnej, ze szkarłatu i karmazynu, na których wyhaftowali cheruby. 9 Każda zasłona mierzyła dwadzieścia osiem łokci długości na cztery szerokości. Wszystkie miały te same wymiary. 10 Tkaniny połączono ze sobą w dwa rzędy po pięć zasłon, 11 a ostatnie zasłony każdego rzędu zaopatrzono w purpurowe pętle. 12 Zrobiono pięćdziesiąt pętli przy każdej zasłonie; zostały umieszczone w ten sposób, by pasowały do siebie wzajemnie. 13 Przygotowano też pięćdziesiąt złotych haczyków, którymi połączono zasłony, by Przybytek stanowił jedną całość.
Namiot osłaniający Przybytek
14 Z koziej sierści sporządzono namiot osłaniający Przybytek; składał się on z jedenastu zasłon. 15 Każda zasłona mierzyła trzydzieści łokci długości na cztery szerokości. Wszystkie miały te same wymiary. 16 Połączono osobno pięć zasłon, a osobno sześć. 17 Na brzegu ostatniej zasłony każdego rzędu przyszyto pięćdziesiąt pętli, by można je było wzajemnie połączyć. 18 Zrobiono też pięćdziesiąt miedzianych haczyków, którymi spięto pętle, by namiot stanowił jedną całość. 19 Namiot pokryto baranimi skórami barwionymi na czerwono, a z wierzchu rozpięto skóry borsucze.
Ściany Przybytku
20 Sporządzono dla Przybytku deski z drzewa akacjowego i ustawiono je pionowo. 21 Deski mierzyły dziesięć łokci długości na półtora szerokości, 22 każda miała dwie klamry służące do połączenia z sąsiednimi. W ten sposób przygotowano wszystkie deski Przybytku.
23 Deski Przybytku umocowano w następujący sposób: od strony południowej ustawiono dwadzieścia desek, 24 wspartych na czterdziestu srebrnych podstawkach, każdą zaś deskę zaopatrzono w dwie podstawki, stosownie do dwóch klamer; 25 z drugiej strony Przybytku, od północy, ustawiono dwadzieścia desek 26 na czterdziestu srebrnych podstawkach, pod każdą deską po dwie podstawki; 27 od zachodniej zaś strony Przybytku ustawiono sześć desek. 28 Ponadto zrobiono dwie deski narożne w celu sporządzenia węgłów Przybytku. 29 Połączono je ściśle od dołu, a od góry spięto jedną klamrą. Oba narożniki wykonano tak samo. 30 W sumie więc tylna ściana liczyła osiem desek na szesnastu podstawkach, po dwie podstawki pod każdą deską.
31 Zrobiono poprzeczne drążki z drzewa akacjowego: pięć przymocowano do desek z jednej strony Przybytku, 32 pięć z drugiej, a pięć od strony zachodniej, gdzie znajdują się narożniki. 33 Środkową poprzeczkę umieszczono w połowie wysokości desek, w ten sposób, że sięgała od jednego krańca ściany do drugiego.
34 Deski pokryto złotem i zaopatrzono w złote pierścienie służące do umocowania poprzecznych drążków, które też pokryto złotem.
Zasłona Przybytku
35 Sporządzono zasłonę z jasnej i ciemnej purpury, z karmazynu i jedwabiu, a na niej wyhaftowano cheruby. 36 Zasłonę zawieszono na czterech słupach z drzewa akacjowego, pokrytych złotem, zaopatrzonych w złote haki i opartych na czterech srebrnych podstawkach.
Kotara u wejścia do Przybytku
37 Kotarę nad wejściem do namiotu sporządzono z jasnej i ciemnej purpury, z karmazynu i jedwabiu, bogato wyszywaną. 38 Zawieszono ją na pięciu słupach akacjowych, pokrytych złotem, zaopatrzonych w złote haki i wspartych na pięciu podstawkach odlanych w miedzi.
Arka Przymierza
37 1 Besalel zrobił z drzewa akacjowego skrzynię o długości dwa i pół łokcia a szerokości i wysokości półtora łokcia. 2 Pokrył ją szczerym złotem wewnątrz i zewnątrz, a wokół umieścił złoty wieniec. 3 Odlał cztery złote pierścienie i przymocował je do czterech krawędzi, po dwa z każdej strony. 4 Wyrzeźbił drążki z drzewa akacjowego, powlekł je złotem 5 i włożył w pierścienie, by służyły do przenoszenia Arki.
Przebłagalnia
6 Ze szczerego złota zrobił płytę o długości dwa i pół łokcia a szerokości półtora łokcia. 7 Na obu jej krańcach umieścił cheruby wykute w złocie, 8 ustawił je symetrycznie po obu stronach. Na obu brzegach przebłagalni umieścił zatem cheruby.
9 Skrzydła cherubów były tak rozpostarte, że zakrywały przebłagalnię, a ich twarze były zwrócone ku sobie, to znaczy ku środkowi płyty.

Stół chlebów ofiarnych
10 Z drzewa akacjowego zrobił stół o długości dwóch łokci, szerokości jednego a wysokości półtora łokcia. 11 Pokrył go szczerym złotem, a wokół umieścił złoty wieniec. 12 Wieniec przymocował do listwy o szerokości czterech palców, którą obrzeżył stół.
13 Zrobił cztery złote pierścienie i przytwierdził je do czterech krawędzi, przy nogach stołu. 14 Pierścienie znajdowały się poniżej listwy, by można było włożyć w nie drążki do przenoszenia stołu. 15 Drążki sporządził z drzewa akacjowego i pokrył złotem, by służyły do noszenia stołu.
16 Zrobił ponadto ze szczerego złota naczynia do stołu: misy, czasze, dzbanki i tace do składania ofiar płynnych.
Menora
17 Sporządził świecznik wykuty ze szczerego złota; jego podstawa, ramiona, kielichy, gałki i korony kwiatów stanowiły jedną całość. 18 Z jego boków wychodziło sześć ramion, symetrycznie po trzy z każdej strony. 19 Pierwsze ramię zakończone było potrójnym kielichem na kształt kwiatu migdałowego, wraz z gałką i koroną, podobnie drugie oraz wszystkie pozostałe ramiona świecznika. 20 Trzon menory wieńczył poczwórny kielich na kształt kwiatu migdałowego, z gałką i koroną. 21 Poniżej, między dwoma pierwszymi ramionami, umieścił pąk kwiatu, podobnie między dwoma następnymi, i tak między wszystkimi sześcioma ramionami. 22 Zarówno ramiona, jak i pąki kwiatów, zostały wykute z jednej bryły szczerego złota.
23 Zrobił siedem lamp oraz szczypce i naczynia na popiół ze szczerego złota. 24 Do sporządzenia menory i należących do niej przyborów użył jednego talentu szczerego złota.
Ołtarz kadzielny, olej do namaszczenia i wonne kadzidło
25 Wykonał ołtarz kadzielny z drzewa akacjowego, kwadratowy, o długości i szerokości jednego łokcia, wysoki na dwa łokcie, zakończony rogami. 26 Szczerym złotem pokrył jego blat, ściany oraz rogi, wokół zaś umieścił złoty wieniec. 27 Poniżej wieńca, na rogach ścian, po obu stronach przytwierdził dwa złote pierścienie i włożył w nie drążki, by służyły do przenoszenia ołtarza. 28 Drążki sporządził z drzewa akacjowego i pokrył złotem.
29 Przygotował też, według zasad przyrządzania wonności, olej do namaszczenia i wonne kadzidło.
Ołtarz całopalenia
38 1 Z drzewa akacjowego sporządził kwadratowy ołtarz całopalenia, jego długość i szerokość wynosiły pięć łokci, wysokość zaś trzy łokcie. 2 W czterech jego narożnikach zrobił wystające rogi, które stanowiły z ołtarzem jedną całość, i pokrył je miedzią.
3 Wykonał ponadto różne sprzęty do ołtarza: kociołki na popiół, szufle, misy, widełki i pojemniki na rozżarzone węgle. Wszystkie te przedmioty zrobił z miedzi.
4 Sporządził do ołtarza ruszt miedziany, na wzór sieci. Ruszt umieścił wewnątrz ołtarza w ten sposób, by sięgał połowy jego wysokości, 5 a do jego czterech rogów przymocował miedziane pierścienie służące do wkładania drążków.
6 Wyrzeźbił też drążki z drzewa akacjowego i pokrył je miedzią. 7 Drążki włożył w pierścienie po obu stronach ołtarza, by można go było przenosić. Ołtarz został sporządzony z desek i był pusty wewnątrz.
Misa do obmyć rytualnych
8 Zrobił miedzianą misę do obmyć wraz z miedzianą podstawą, a użył do tego zwierciadeł kobiet, które posługiwały u wejścia do Namiotu Spotkania.
Dziedziniec
9 Urządził również dziedziniec Przybytku. Od południa umieścił zasłonę z jedwabiu o długości stu łokci. 10 Zawiesił ją na dwudziestu słupach opartych na dwudziestu miedzianych podstawkach. Haczyki zaś i uchwyty na słupach były srebrne.
11 Podobnie od północy umieścił zasłonę z jedwabiu o długości stu łokci. Zawiesił ją na dwudziestu słupach opartych na dwudziestu miedzianych podstawkach. Haczyki i uchwyty na słupach były srebrne.
12 Od zachodu rozpiął zasłonę na szerokość pięćdziesięciu łokci, zawiesił ją na dziesięciu słupach opartych na dziesięciu podstawkach, haczyki zaś i uchwyty na słupach były srebrne.
13 Również od wschodu szerokość dziedzińca miała wynosić pięćdziesiąt łokci. 14 Umieścił więc z jednej strony zasłonę o długości piętnastu łokci, trzy słupy oraz trzy podstawki, 15 i z drugiej również zasłonę o długości piętnastu łokci, trzy słupy i trzy podstawki. 16 Wszystkie zasłony wokół dziedzińca były z jedwabiu. 17 Podstawki słupów były miedziane, haczyki zaś, uchwyty oraz głowice srebrne, srebrem też pokryto wszystkie słupy dziedzińca.
18 Nad wejściem zaś na dziedziniec umieścił kotarę o długości dwudziestu łokci i szerokości pięciu, podobną do pozostałych zasłon dziedzińca, wykonaną z purpury jasnej i ciemnej, karmazynu i jedwabiu, bogato wyszywaną. 19 Zawiesił ją na czterech słupach opartych na czterech miedzianych podstawkach, a ich haczyki i uchwyty były srebrne.
20 Wszystkie kołki Przybytku i otaczającego go dziedzińca wykonano z miedzi.
Wykaz metali użytych do budowy Przybytku
21 Oto wykaz kosztów poniesionych w związku z budową Przybytku Świadectwa, sporządzony na polecenie Mojżesza przez lewitów, pod nadzorem Itamara, syna kapłana Aarona.
22 Wykonaniem wszystkiego, co PAN nakazał Mojżeszowi, zajął się Becalel, syn Uriego syna Chura, z pokolenia Judy. 23 Jego pomocnikiem był Ocholiab, syn Achisamaka, z pokolenia Dana, biegły w sztuce rzeźbienia, obmyślania projektów oraz kunsztownego tkania jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i jedwabiu.
24 Do wykonania wszystkich robót związanych z Miejscem Świętym użyto w sumie dwadzieścia dziewięć talentów i siedemset trzydzieści syklów – według miary sykla świątynnego – złota pochodzącego z dobrowolnych darów; 25 srebra zaś, które zostało zebrane przy okazji dokonania spisu ludności, użyto sto talentów i tysiąc siedemset siedemdziesiąt pięć syklów, według miary sykla świątynnego. 26 Zebrano bowiem po jednym beka, czyli po pół sykla od każdego, kto podlegał spisowi i miał powyżej dwudziestu lat, a takich było sześćset trzy tysiące pięciuset pięćdziesięciu.
27 Sto talentów srebra użyto do odlania podstawek od Przybytku i od kotary. Sto podstawek ze stu talentów, czyli po talencie na każdą podstawkę. 28 Tysiąc siedemset siedemdziesiąt pięć syklów użyto do sporządzenia haczyków na słupy, uchwytów i głowic, jak również do pokrycia słupów.
29 Ilość miedzi złożonej w darze wynosiła siedemdziesiąt talentów i dwa tysiące czterysta syklów. 30 Z niej odlano podstawki od wejścia do Namiotu Spotkania, ołtarz miedziany, należącą do niego miedzianą kratę, wszystkie naczynia ołtarza, 31 podstawki wokół dziedzińca oraz podstawki pod jego bramę, jak również kołki Przybytku i kołki otaczającego go dziedzińca.
Szaty kapłanów
39 1 Z jasnej i ciemnej purpury oraz karmazynu sporządzono szaty do sprawowania kultu w Miejscu Świętym. Święte szaty Aarona uszyto według wskazówek, jakich PAN udzielił Mojżeszowi.
Efod
2 Efod uszyto ze złota, z jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i jedwabiu. 3 Wyklepano złote blaszki i pocięto je na pasemka, by kunsztownie przepleść nimi jasną i ciemną purpurę, karmazyn i jedwab. 4 Zrobiono też naramienniki spięte ze sobą po obu stronach. 5 Pas uszyto z tych samych materiałów, co efod, a więc ze złota, jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i jedwabiu, jak PAN polecił Mojżeszowi.
6 W złotej oprawce osadzono kamienie onyksu, a na nich – jak grawer, który wykonuje pieczęcie – wyryto imiona synów Izraela. 7 Umieszczono je na naramiennikach efodu jako kamienie pamięci dla Izraelitów, jak PAN polecił Mojżeszowi.
Pektorał
8 Pektorał był, podobnie jak efod, bogato haftowany. Zrobiono go ze złota, z jasnej i ciemnej purpury, z karmazynu i jedwabiu. 9 Był kwadratowy, podwójny, wielkości otwartej dłoni, 10 wysadzany drogimi kamieniami, ułożonymi w czterech rzędach: w pierwszym rzędzie rubin, topaz i szmaragd; 11 w drugim rzędzie malachit, szafir i diament; 12 w trzecim rzędzie opal, agat i ametyst; 13 w czwartym rzędzie chryzolit, onyks i jaspis. Zostały one osadzone w złocie, każdy na swoim miejscu. 14 Liczba kamieni odpowiadała dwunastu imionom synów Izraela. Na każdym z nich, jak na pieczęci, wygrawerowano jedno z imion dwunastu pokoleń.
15 Do pektorału sporządzono pleciony łańcuszek ze szczerego złota 16 oraz dwa złote pierścienie, które przytwierdzono do obu rogów pektorału. 17 Przez pierścienie przewleczono złote łańcuszki. 18 Oba końce każdego z łańcuszków przymocowano do oprawek i z przodu zawieszono na naramiennikach efodu.
19 Zrobiono też dwa złote pierścienie, które przytwierdzono do dolnych rogów pektorału, od wewnątrz, od strony efodu. 20 Kolejne dwa złote pierścienie umieszczono w dolnej części naramienników efodu, na zewnątrz, blisko miejsca ich spięcia, powyżej pasa efodu. 21 Pierścienie pektorału przywiązano sznurem z jasnej purpury do pierścieni efodu nad jego pasem w ten sposób, by pektorał ściśle przylegał do naramienników efodu, jak PAN polecił Mojżeszowi.
Ornat
22 Do efodu wykonano ornat, cały utkany z jasnej purpury. 23 W środku miał otwór na głowę, kunsztownie obrębiony haftem, podobny do otworu pancerza, by zapobiec rozdarciu. 24 Cały dolny skraj ornatu obszyto wokoło owocami granatu wykonanymi z jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i jedwabiu. 25 Wykonano również dzwoneczki ze szczerego złota i zawieszono je na przemian z owocami granatu wokół dolnego skraju ornatu. 26 Raz złoty dzwoneczek, raz owoc granatu, i tak dalej, u dołu wokół ornatu, by w ten sposób sprawowano kult, jak PAN polecił Mojżeszowi.
Pozostałe szaty
27 Utkano jedwabne suknie dla Aarona i jego synów, 28 jedwabny zawój, ozdobne nakrycia głowy z jedwabiu oraz spodnie z lnu. 29 Sporządzono bogato haftowany pas z jedwabiu, z jasnej i ciemnej purpury i z karmazynu, jak PAN polecił Mojżeszowi.
Diadem
30 Zrobiono diadem ze szczerego złota i wygrawerowano na nim, na wzór pieczęci: “Poświęcony PANU”. 31 Przywiązano go z przodu zawoju sznurem z jasnej purpury, jak PAN polecił Mojżeszowi.
Zakończenie robót
32 Ukończono pracę nad Przybytkiem i Namiotem Spotkania. Izraelici zrobili wszystko dokładnie według poleceń PANA przekazanych Mojżeszowi.
Mojżesz błogosławi ukończone dzieło
33 Przynieśli do Mojżesza Przybytek, Namiot wraz ze wszystkimi jego sprzętami, haczyki, deski, drążki, słupy, podstawki, 34 nakrycie ze skór baranich barwionych na czerwono, nakrycie ze skór borsuczych, kotarę, 35 Arkę Świadectwa wraz z drążkami, przebłagalnię, 36 stół ze wszystkimi jego naczyniami, chleby ofiarne, 37 przeczystą menorę oraz jej lampy według przepisanego porządku, wszystkie należące do niej przybory, oliwę do świecenia, 38 ołtarz ze złota, olej do namaszczenia, wonne kadzidło, zasłonę nad drzwiami do Namiotu, 39 ołtarz miedziany wraz z kratą miedzianą, jego drążki i naczynia, misę wraz z jej podstawą, 44 zasłony dziedzińca, ich słupy i podstawki, kotarę nad bramą dziedzińca, sznury, kołki i wszelkie przedmioty służące do kultu w Przybytku i w Namiocie Spotkania 41 oraz szaty do sprawowania kultu w Miejscu Świętym, święte szaty kapłana Aarona i jego synów do służby kapłańskiej.
42 Izraelici zrobili wszystko zgodnie z poleceniami, jakie Mojżesz otrzymał od PANA. 43 Mojżesz obejrzał wykonane przedmioty, a gdy stwierdził, że sporządzili je zgodnie z rozkazami PANA, pobłogosławił je.
WZNIESIENIE PRZYBYTKU
Polecenia od Boga
40 1 PAN powiedział do Mojżesza:
- “2 Pierwszego dnia pierwszego miesiąca ustawisz Przybytek wraz z Namiotem Spotkania. 3 Umieścisz tam Arkę Świadectwa i zasłonisz ją kotarą. 4 Wstawisz stół i nakryjesz go odpowiednio, wniesiesz menorę i zapalisz jej lampy. 5 Przed Arką Świadectwa ustawisz złoty ołtarz kadzielny i zawiesisz zasłonę nad wejściem do Przybytku. 6 Przed wejściem do Przybytku i Namiotu Spotkania umieścisz ołtarz całopalenia. 7 Między Namiotem Spotkania a ołtarzem postawisz misę i napełnisz ją wodą. 8 Dokoła urządzisz dziedziniec, a w jego bramie zawiesisz zasłonę.
9 Weźmiesz olej do namaszczenia i namaścisz Przybytek oraz wszystko, co się w nim znajduje. Gdy poświęcisz Przybytek i wszystkie jego sprzęty, staną się one święte. 10 Namaścisz ołtarz całopalenia i wszystkie jego naczynia. Gdy poświęcisz ołtarz, stanie się on najświętszym z ołtarzy. 11 Namaścisz misę i jej podstawę, by je również poświęcić.
12 Następnie polecisz Aaronowi i jego synom zbliżyć się do wejścia do Namiotu Spotkania i obmyjesz ich wodą. 13 Ubierzesz Aarona w święte szaty i namaścisz go, by służył mi jako kapłan. 14 Również jego synom każesz podejść, ubierzesz ich w szaty 15 i namaścisz ich tak samo jak ich ojca, by służyli mi jako kapłani. Przez to namaszczenie kapłaństwo zostanie udzielone na zawsze ich potomkom”.
Mojżesz wypełnia polecenia
16 Mojżesz wykonał dokładnie wszystko według poleceń PANA. 17 Przybytek wzniesiono pierwszego dnia pierwszego miesiąca drugiego roku.
18 Mojżesz wznosił Przybytek: umieścił podstawki, a na nich ustawił deski, założył drążki i postawił słupy. 19 Rozbił namiot nad Przybytkiem i rozpiął nad nim pokrycie, jak mu PAN polecił.
20 W Arce umieścił świadectwo, zaopatrzył ją w drążki, a z wierzchu przykrył skrzynię przebłagalnią. 21 Wniósł Arkę do Przybytku i zawiesił kotarę, by ją zasłonić, jak mu PAN polecił.
22 Przed kotarą, w Namiocie Spotkania, po północnej stronie Przybytku ustawił stół. 23 Zastawił go przed PANEM chlebami ofiarnymi, jak mu PAN polecił.
24 Naprzeciw stołu, w Namiocie Spotkania, po stronie południowej Przybytku umieścił menorę. 25 Zapalił lampy przed PANEM, jak mu PAN polecił.
26 Przed kotarą, w Namiocie Spotkania, postawił ołtarz ze złota 27 i okadził go wonnym kadzidłem, jak mu PAN polecił.
28 Przy wejściu do Przybytku zawiesił zasłonę, 29 zaś przed wejściem do Namiotu Spotkania ustawił ołtarz całopalenia. Złożył na nim całopalenie i ofiarę z pokarmów, jak mu PAN polecił.
30 Między Namiotem Spotkania a ołtarzem ustawił misę i napełnił ją wodą. 31 Służyła ona Mojżeszowi, Aaronowi i jego synom do obmywania rąk i nóg. 32 Gdy wchodzili do Namiotu Spotkania lub zbliżali się do ołtarza, dokonywali obmyć, jak PAN polecił Mojżeszowi.
33 Wokół Przybytku i ołtarza urządził dziedziniec, a w bramie dziedzińca zawiesił kotarę. W ten sposób Mojżesz ukończył dzieło.
Chwała Boga zstępuje do Przybytku
34 Obłok okrył Namiot Spotkania, a chwała PANA napełniła Przybytek. 35 Mojżesz nie mógł wejść do Namiotu Spotkania, gdyż obłok spoczywał na nim, a Chwała PANA wypełniała Przybytek.
36 Gdy obłok wznosił się, odsłaniając Przybytek, Izraelici wyruszali w drogę, 37 gdy zaś pozostawał, oni również zostawali, aż do dnia, w którym wzniesie się do góry. 38 Gdy zaś wędrowali, za dnia obłok PANA unosił się nad Przybytkiem, nocą zaś jaśniał przed oczyma Izraelitów blaskiem ognia.

1 Imię Mojżesz (hebr: Mosze) pochodzi od egipskiego ms(w), co oznacza: począć się, narodzić (np. imiona faraonów: Ramzes, co oznacza Narodził-Się-Bóg-Ra, lub: Tutmosis, czyli Narodził-Się-Bóg-Tot), i jest zapewne formą skróconą dłuższego imienia. Autor księgi Wyjścia doszukuje się jednak hebrajskiego pochodzenia imienia (córka faraona raczej nie mówiła po hebrajsku!), nawiązując do czasownika mašah (wydobyć, uratować).
2 Imię wywodzi się od czasownika gwr, który oznacza: osiedlić się, zamieszkać na obczyźnie.
3 Zdanie wydaje się niedokończone. LXX tłumaczy: I poznał ich.
4 Teść Mojżesza występuje również pod imieniem Reuel (Wj 2, 18), które może stanowiło specjalny tytuł, oraz Chobab (Sdz 4, 11).
5 Choroba, o której mowa (por. Kpł 13, 9; Lb 12, 10) tradycyjnie identyfikowana jest z trądem, aczkolwiek wydaje się, iż chodzi o jakiś rodzaj owrzodzenia skóry.
6 Eufemizm na określenie narządów rodnych.
7 Wymowa sceny oraz formuła użyta przez Seforę nie są do końca jasne. Chodzi o jakiś obrzęd dotyczący sfery seksualnej oraz płodności, być może pochodzenia madianickiego.
8 Termin oznaczający działanie Boże.
9 Dosł: Jestem o nieobrzezanych wargach.
10 Mojżesz będzie działał wobec faraona w Bożym imieniu i Bożą mocą
11 Termin różnie tłumaczony. W tradycji starożytnego chrześcijaństwa rozumiany jako muchy (wg LXX: psia mucha). Starożytny judaizm widzi tu wszelkiego rodzaju zwierzynę uciążliwą dla człowieka. Obecnie niektórzy tłumaczą jako swoisty rodzaj bąków.
12 Niektórzy poprawiają na podstawie starożytnych przekładów: oddzielę, wprowadzę rozdział.
13 Mowa o zwierzętach, którym Egipcjanie oddawali bałwochwalczą cześć. Niektórzy tłumaczą: zgorszeniem, obrazą dla Egipcjan byłaby nasza ofiara.
14 Dosł: nie pozostanie ani jedno kopyto.
15 Wyrażenie idiomatyczne oznaczające, że nie dotknie ich nawet najmniejsze nieszczęście.
16 W ziemi Izraela.
17 Dosł.: ominięcia, przejścia.
18 Dosł.: Błogosławcie też i mnie. Zwrot może być formułą pożegnalną lub prośbą Faraona o modlitwę i o to, by opuściwszy Egipt, Izraelici życzyli mu mimo wszystko pomyślności.
19 Liczba wydaje się przesadzona. Niektórzy tłumaczą ją liczbową wartością wyrażenia bene Jisrael (Synowie Izraela, Izraelici), inni zaś rozumieją termin elef (tysiąc) jako klan, grupa rodowa, co w sumie dałoby bardziej realną cyfrę.
20 Autor posługuje się językiem obrazowym. W tradycji Izraela powstał zwyczaj przywiązywania podczas modlitwy do czoła i lewego ramienia miniaturowych skrzyneczek zawierających teksty mówiące o wyzwoleniu z niewoli egipskiej (Wj 13, 1-10; Pwt 6, 4-9; 11, 13-21). Zwyczaj ten wspomniany jest w Nowym Testamencie (Mt 23, 5).
21 Dosł.: w podniesionej ręce. Wyrażenie idiomatyczne mogące oznaczać bądź: triumfalnie, pewni siebie, ufni, niezachwiani, bądź: pod opieką wyciągniętej nad nimi ręki Boga.
22 Między 2?? a 6?? rano.
23 Słowo hebrajskie użyte w tym miejscu może oznaczać bądź: pieśń śpiewaną na cześć Boga, bądź: obronę, schronienie.
24 Po hebrajsku gorzki brzmi mar, stąd gra słów z nazwą miejscowości.
25 Zwrot może być tłumaczony dwojako: 1. Jako stwierdzenie: To jest manna, wówczas jednak dalsza część zdania mogłaby budzić wątpliwości, chyba że chodziłoby o nadanie imienia nowemu, nieznanemu zjawisku; 2. Jako pytanie: Co to?, wówczas jednak pojawiają się pewne trudności natury językowej. Tradycja oraz większość komentatorów opowiadają się za drugim rozwiązaniem. Tak czy inaczej, chodzi o wyjaśnienie etymologii słowa manna (hebr. man).
26 Miara pojemności odpowiadająca ok. 4 litrom.
27 Hebrajski termin oznaczający bądź Arkę Przymierza, bądź Tablice Prawa. Według Hbr 9,4 i tradycji żydowskiej naczynie z manną zostało umieszczone wewnątrz Arki Przymierza.
28 Dosł.: Ręka na tronie PANA. Zwrot, który starożytna tradycja żydowska rozumie w odniesieniu do gestu złożenia uroczystej przysięgi. Niektórzy tłumaczą: Ręka (w domyśle: Amalekitów) została podniesiona, godzi, w tron PANA, inni zaś, nawiązujęc do aktu nadania imienia, sugerują poprawienie występującego w tekście hebrajskim kes (tron) na nes (chorągiew bojowa), które występuje w poprzednim wersecie.
29 Por. Przypis do Wj 2,22.
30 Etymologia imienia: Eli (Mój Bóg) ezer (pomoc).
31 Niektórzy poprawiają za LXX oraz nielicznymi rękopisami hebrajskimi har (góra) na ‘am (lud), co w rezultacie daje: a lud zadrżał ze strachu (por. Wj 19, 16).
32 Budowa zdania nie jest jednoznaczna. Zwykle w świetle Dt 4,16 tłumaczy się: Nie uczynisz sobie figury bożka, ani żadnej podobizny…
33 Wyrażenie oznaczające sędziów, trybunał sprawujący sądy w imieniu Boga (LXX, Targum) lub miejsce związane z kultem; może też oznaczać religijny charakter czynności, w której odrzwia oznaczają dom a ucho – posłuszeństwo.
34 Kontekst wskazuje na cel matrymonialny. W społeczności patriarchalnej i poligamicznej, zawarcie małżeństwa nosiło wiele znamion kontraktu handlowego.
35 Dosł: A ten położy się do łóżka.
36 Por. Przypis do Wj 21, 6.
37 Niektórzy tłumaczą: (i przysięgnie), że nie wyciągnął ręki po własność swego bliźniego.
38 W tekście hebrajskim występuje tu Święte Imię, które w tym miejscu, w myśl starożytnej tradycji (LXX, Vulgata, Peszitta) czytano BÓG a nie, jak zwykle, PAN.
39 Zdanie może być rozumiane dwojako: 1. Uczestniczyli w uczcie ofiarnej; 2. Mimo że zobaczyli Boga, pozostali przy życiu.
40 Dosł: piędź długość jego i piędź szerokość jego.
41 Przedmioty służące do zasięgania wyroczni, prawdopodobnie przez losowanie. Według starożytnej tradycji hebrajskiej miały na sobie wypisane Imię Najwyższego, w oparciu zaś o etymologię terminów, urim miały czynić jasną wolę Boga (`or: światło) a tummim – nieomylną, wyraźną (tamim: bez skazy, doskonały).
42 Przypomnienie wagi przywiązanej do przestrzegania przepisów ofiarniczych. Niektórzy widzą tu przejaw powszechnego w starożytności przekonania, iż dźwięk dzwoneczków oddala demony.
43 Dosł: Napełnisz ich ręce. Obrzęd związany z inicjacją kapłańską Aarona i jego synów, por. Wj 29, 22-35.
44 Dosł: do ciebie, w znaczeniu, że nie jest to część przeznaczona na całopalenie, lecz dla kapłanów.
45 1 hin = około 7,5 litra.
46 1 sykl = 11,4 gramów.
47 Dosł: Napełnijcie dziś dla PANA wasze ręce.
48 Sens wersetu bywa rozumiany dwojako:
1. Kapłani otrzymują błogosławieństwo, gdyż ich posłuszeństwo dla PANA było większe od więzów rodzinnych.
2. Kapłani czynią ryty ekspiacyjne za to, że podnieśli rękę na swych synów i braci.
49 Dosł: Znam cię po imieniu.
50 Zwrot różnie tłumaczony. Bóg wypowiadając swe Imię nie tylko przedstawia się Mojżeszowi, lecz w sposób uroczysty objawia samego siebie.
51 Dosł: wobec tysięcy.
52 Dosł: uprawiają prostytucję ze swymi bóstwami.
—————

————————————————————

3